Geçtiğimiz yıl keşfedilen GJ 1132b gezegeni gökbilimcilerin ilgi odaklarından biridir. Dünya’dan sadece 39 ışık yılı uzaktaki gezegen 250 C derece sıcaklıkta olmasına karşılık atmosferi olabilir. Peki, bu atmosferin kalınlığı ne kadar? İnce mi incecik mi? Yeni bir araştırma ikinci seçeneğin daha olası olduğunu gösterdi.
Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezinden (CfA) Laura Schaefer, gezegenin atmosferi başlangıçta su bakımından zengin yani bol buharlı olduğunu varsayarak, zamanla nasıl değişim göstereceğini inceledi.
Yıldızına 2,2 milyon km kadar uzakta yani çok yakın dolanan gezegene bolca morötesi ışık çarpar. Morötesi ışımanın etki ettiği su molekülü parçalanır ve hidrojen ile oksijen serbest kalır. Hidrojen hafif olduğundan uzaya kaçar, ancak oksijen atmosferde kalır.
“Daha soğuk bir gezegende oksijenin varlığı yaşam ve yaşanılabilir olmasının bir işareti olarak alınabilir. Ama GJ 1132b gibi sıcak bir gezegende böyle bir şey olması mümkün değil” diyor Schaefer.
Su buharı bir sera gazı olduğundan gezegenin mevcut ısısının yükselmesine neden olur. Sonuç olarak gezegenin yüzeyi milyonlarca yıldır erimiş halde olabilir.
“Magma okyanus” atmosfer ile etkileşerek oksijenin bir kısmını soğurur, ama ne kadarını? Schaefer ve arkadaşlarının oluşturduğu bir modele göre yalnızca onda biri soğurulmaktadır. Geri kalan miktarın bir kısmı uzaya kaçmakta ya da atmosferde kalmaktadır.
Harvard Paulson Okulu Mühendislik ve Uygulamalı Bilimler Merkezinden Robin Wordsworth: ”Güneş sistemi dışında yer alan kayalık bir gezegende ilk kez oksijen gözlenmiş olabilir” diyor.
GJ 1132b’de hâlâ oksijen üretimi varsa bu bilgi Dev Macellan teleskopu ve James Webb teleskopu gibi yeni nesil teleskoplarla analiz edilebilir.
Magma okyanusu ile atmosfer etkileşimi modeli, Venüs’ün evrimini çözmeye yardım edebilir. Venüs muhtemelen başlangıçta Dünya benzeri bir gezegen olarak suyu tutan bir gezegen olarak doğmuştu. Atmosferde gözlenen az miktardaki oksijen bunun bir kanıtı olabilir. Buna karşılık oksijenin az olması sorunu henüz bir çözüme kavuşmamıştır.
Schaefer’e göre öngördükleri model benzer ötegezegenlere de uygulanabilir. Örneğin model, TRAPPIST-1 sistemindeki yaşam alanında yer alan üç gezegene uygulanabilir. Bu gezegenler GJ 1132b’ye göre daha soğuk olduğundan atmosferlerini korumuş olmaları daha olasıdır.
