
Güncel 'Karadelik' haberleri için tıklayınız. |
Bu yazıda karadelikleri
tanımlayıp detayına girmeden özelliklerini belirteceğiz.
Karadelikler aslında yoğunluğu oldukça yüksek yıldızlardır. Bu yüksek
yoğunluktan dolayı da çekim güçleri fazladır. Öyle ki kendilerinin çevreye
yaydığı ışıkları karadeliği terk edemez ve geri dönerler. Bu nedenle de
gözle, teleskopla görülmezler. Onları bulmak kolay değildir. Ancak çevrelerindeki
cisimlerin hareketlerinde bir anormallik görülürse tespit edilebilirler.
Çünkü gökcisimlerinin yörüngelerinden sapmaları için onlara fazladan bir
kuvvet etki etmesi gerekir. Böyle bir kuvvet etki etmediği içindir ki
Dünya yörüngesinden sapmadan yoluna devam edebiliyor. Ancak bir cisme
karadelik çekim kuvveti etki ederse o vakit cisim yörüngesini terk etmeye
ve lavabodaki suyun lavabo deliği tarafından çekildiğindeki gibi bir girdap
hareketi yapmaya başlar. Bir süre sonra da imdat mesajları denilen ışınımlar
yollamaya başlar. Bu sayede o bölgede bir karadelik olduğu ortaya çıkarılır. |
Bir karadeliğin nasıl oluştuğunu anlatabilmek için atası olan yıldızın
oluşumundan başlamak gerekir. Evrende oldukça fazla miktarda gaz ve toz
bulutları vardır. İşte bu gaz ve toz bulutlarının yoğun olduğu bölge kendi
etrafında dönerek sıkışır ve çevrelerindeki gazı çekmeye başlarlar. Bu
gazın büyük bir kısmı da hidrojen gazıdır. Etrafında döndükçe arkadaşlarını
çeken hidrojen gazı yeterli büyüklüğe ulaştığında çevresine ışık vermeye
ve enerji vermeye başlar. Bunu da yapısındaki dört hidrojen atomunu birleştirerek
bir helyum atomuna çevirerek yapar. Yıldız hareketini devam ettirmek ve
ısı enerjisini koruyabilmek için kendisine yeterli orandaki hidrojeni
helyuma çevirir. Bu nedenle hacimce küçük yıldızlar uzunca asırlar, kütlece
çok büyük yıldızlar ise daha az binlerce yıllar bu olayı sürdürür. Büyük
yıldızların yaşam süreleri daha azdır. Devasa kütlelerini korumak için
daha fazla enerji üretmeleri gereklidir. Örnek verecek olursak; güneşe
biçilen ömür on milyar yıl iken, güneşten on kat büyük bir yıldızın ömrü
sadece 30 milyon yıl kadardır. |
Hidrojen yakıtını bitiren yıldız, kütlece ağırlaşır ve bu seferde helyumu
yakmaya başlar. Üç helyum atomu birleşerek bir karbon atomuna dönüşür.
Bu dizi devam eder ve gittikçe ağırlaşan yıldız son olarak da karbon atomlarını
demire dönüştürür ki bu artık o yıldızın hayalet haline gelmesini sağlar.
Yıldızın çekirdeği demire dönüştüğünde artık enerji üretmez ve içe doğru
patlayarak küçülür. Artık yıldız çevresine ışık vermeye çalışan ancak
çekim gücü nedeniyle ışığını geri alan bir karadeliktir. Bir yıldızın
karadeliğe dönüşebilmesi için ilk kütlesinin en az 50 Güneş küğtlesi kadar
olduğu gerekmektedir. |
Karadeliklerle ilgili çeşitli teoriler ortaya atılmıştır. Karadeliğin
yuttuğu bir cisim nereye gitmektedir sorusuna yanıt olarak bir grup evrenimize
paralel başka bir evren olduğunu ve karadeliğin içine giren cismin diğer
evrenden beyaz delikten çıktığını öne sürmüşlerdir. (ki bunların arasında
Albert Einstein’da vardı.) Kimi gruplara göre ise karadelik bir mezarlıktır.
Yuttuğu cismi alır ve hacmini ve kütlesini arttırır. Bunu yaparken de
cisimden uzaya yayılan imdat sinyallerini cismin kılçığı sayar ve uzaya
gönderir. |
Karadeliklerle ilgili bir başka teori ise zamanda yolculukla ilgili olandır.
Şöyle ki: Işık hızının %99’u gibi bir hızla hareket edebilen bir uzay
gemisi yaptığımızı düşünelim. Bu uzay gemisine binip karadeliğin çekim
bölge sınırını yalayıp geçtiğimizde (ki aslında bu çok zor bir olaydır.
Birkaç milimetrelik fark bile karadeliğin eline düşmenize neden olabilir)
geleceğe yolculuk yapmış oluruz. Bu sırada da dışarıya baktığımızda biz
karadeliğin sınırından geçerken uzaydaki yıldız ve galaksilerin çok hızlı
hareket ettiklerini görürüz. |
Tabi bunlar tamamen varsayım. Einstein’ın genel görelilik teorisinden
yola çıkılarak söylenen ifadeler. İnsana her ne kadar tuhaf ve çılgınca
geliyorsa da şu unutulmamalıdır: Günümüzden 200 yıl önce biri çıkıp da
televizyonlardan, bilgisayardan, cep telefonlarından, uçaklardan, metrolardan
birisi bahsetseydi, o zamanki insanlar nasıl karşılardı bunu. Çılgınca
ve tuhaf. |
Ayrıca yine bir görüşe göre karadeliklerde kendi içlerinde sınıflara ayrılıyorlar.
Durağan olanlar ve hareketli olanlar. Hareketli olanlar nispeten çok hızlılar
ve çarptıkları cisimleri delip geçiyorlar. Bir rivayete göre Sibirya’da
olan olay bir hareketli karadeliğin dünyaya çarpması. Günümüzde bile o
bölgede daha yeni yeni otlar yeşermeye başlamış. Sibirya’daki o bölgedeki
tüm orman bir anda yok olmuştu. Sebebi hala araştırılıyor. Ancak şu da
mümkün tabi, bir göktaşının o bölgeye çarpmış olması. Bu seçenek akla
daha yakın geliyor. |
Tüm galaksilerin merkezlerinde devasa karadelikler vardır. Ve galaksi
yıldızları bu karadeliklerin etrafında dönerler. Güneşimizde gezegenleriyle
birlikte Samanyolu’nun etrafında dönmektedir. Bereket ki biz galaksi merkezinden
bayağı uzaktayız. |
|