Güncel Mars haberlerine ulaşmak için tıklayınız.

     Mars’a çok sayıda insansız uzay araçları gönderildi. Bunlar ve görevleri şöyleydi:
Mariner 3: Güvenli ve sorunsuz bir kalkış yapan araçtan Dünya’yı terk etmesinden birkaç saat sonra haber alınamadı. Bağlantı kesildi. Nereye gittiği bilinmiyor.
Mariner 4: 20 Kasım 1964’te fırlatıldı. 14 Temmuz 1965’te Mars’ın 9500 km yakınından geçti. Bize atmosferinin ince olduğunu bol miktarda karbondioksitten oluştuğunu, yüzeydeki basıncın çok düşük olduğunu (on milibar kadar ki bu neredeyse boşluk demek), yüzeyinin kraterli bir yapıya sahip olduğunu iletti. Yani yaşam izi yoktu. Bilimkurgu özellikle de, Marslı hayranları hayal kırıklığına uğramıştı.
Mariner 6 ve 7: 1969’da fırlatıldılar. Marine 4’ün deneyiminin doğru olduğunu ilettiler.
Mariner 9: 1971’de fırlatıldı ve Mars’ın yörüngesine başarı ile oturtuldu. Dünya’ya 7329 adet resim gönderdi. Volkanları, kanyonları, ovaları, oyukları böylece görmüş olduk.
Viking 1 ve 2: 1975’te fırlatılan iki araçtan Viking 1 Haziran 1976’da, Viking 2 ise Ağustos 1976’da Mars’a ulaştılar. Bu mekikler  bir orbiter denilen yörünge aracından ve bir de iniş aracından oluşuyorlardı. İki araçta görevlerini başarıyla yerine getirdiler. İlk araç ekvatorun kuzey kısmına düşen Chryse’ye (Altın Ova), ikincisi kuzeydeki diğer ovaya Utopia’ya indi. Gökyüzü mavi değil pembeydi. Sıcaklık Altın Ova’da hiçbir zaman 13 C’yi geçmedi. Utopia ise daha kötüydü. Çeşitli toprak ürünleri alıp deneyler yapan araçlara göre canlılık belirtisi yoktu.
Phobos: RABDlar tarafından gönderilen uydu Mars'ın uydusunu inceleyecekti.
Mars Observer: 1993 yılında gönderilen uzay aracının görevi Mars’ın yüzey haritalarını detaylandırmaktı.

ANKA KUŞU (PHOENIX)’NUN ARDINDAN

11 Ekim 2008 günü NASA, Türkçe adı Anka Kuşu (Phoenix) adlı uzay aracının Mars’taki görevini başarıyla bitirdiğini belirtti. Söz konusu olan araçla ilgili bilgi akışı bu tarihte sona ermişti. 90 günlük süreyle görev yapan ve sonunda indiği bölgeye kış gelmesi sonucunda görevini bitirmek zorunda kalan  bu aracı bu kadar özel yapan neydi? Ne için gönderildi? Mars’ta neler buldu? Bu yazıda bunlara açıklık getirmeye çalışacağız.
26 ayda bir birbirine en yakın konumlarına gelen Dünya ile Mars için en iyi fırlatma tarihi olarak 4 Ağustos 2007 belirlendi. 10 ayda yaklaşık 700 milyon km yol kateden araç 26 Mayıs 2008 tarihinde Türkiye saatiyle sabaha karşı 03.00 civarında Mars yüzeyine başarılı iniş yaparak çalışmalarına başladı.
      Anka Kuşu, Mars toprağında yaşam izi aramak için gönderildi. Öncelikli görevi toprağı analiz etmek, sonra da toprağın hemen altında bulunduğu düşünülen suya ulaşarak, suyu analiz etmekti. Böylece olası yaşam iziyle ilgili delil toplayacaktı.

     Anka Kuşu’nu özel yapan bir diğer özelliği ise, Mars yüzeyine motorlarını kullanarak iniş yapmasıydı. Bundan önceki gezegen görevlerine gönderilen araçlar değişik teknolojiler kullanılarak iniş yapmışlardı. Balonlar arasına sarılmış şekilde veya paraşütler yardımıyla ile inişler yapıldı. Örneğin yine Mars’a gönderilen Spirit ve Opportunity araçları Mars yüzeyine balonların arasına konularak indirildiler. Mars yüzeyine inen balonlar yüzeye çarpıp yükseldiler, böylece yuvarlana yuvarlana sürtünme kuvvetinin etkisi de kullanılarak yüzeyde durup çalışmalarına başladılar. Bu araçlar hala aktif görevlerine devam etmektedir. Böylesi bir iniş Anka Kuşu için uygun değildi. Hem yapısı diğer araçlardan farklıydı, hem de üzerinde son derece hassas cihazlar ile donatılmıştı. Aracın mutlaka Mars yüzeyine yumuşak iniş yapması gerekliydi. Başka bir gezegende motorlu iniş, uzay tarihinde bir ilk olduğu için de Anka Kuşu özel bir araç oldu.
      Üzerinde kamera ve kepçesi bulunan araca ait tekerlek yoktur.  Yani indiği yerde kalıp araştırmasını hareket etmeden yapacaktı. Ayrıca önceden tespit edilen, yüzeyin altında su olduğu düşünülen bir bölgeye inmesi gerekiyordu. Bu anlamda hem yüzeyin altında su bulunan, hem yüzeyde kayaların olmadığı, hem de en az 200 m lik geniş bir düzlük yüzey gerekliydi. Böyle bir yüzeyin bulunmasıyla sorun bitmiyordu. Aracın bu yüzeye sapma yapmadan iniş yapması gerekiyordu. İşte zorlu yolculuğun öncesi ve sonrasında Anka Kuşu Mars yüzeyine başarılı bir şekilde inmişti üstelik tam da hedeflenen noktaya.
Mars’ta su izlerinin olduğuna dair deliller var. Mars’tan alınan fotoğrafların detaylı incelenmesi sonucunda, suyun Mars yüzeyinin altına girdiği öngörülmeye başlandı. Eğer bu su varsa  milyonlarca yıl önce bile olsa mikroorganizma yaşayıp yaşamadığının izlerini Anka Kuşu arayacaktı ve aradı da.
      Anka Kuşu, Mars yüzeyine indikten hemen sonra Dünya’ya bilgi akışını gerçekleştirmeye başladı. (Bu bilgilerin Dünya’ya 15 dakikada ulaştığını da belirtelim.)
      İndikten sonra etrafındaki toz bulutunun güneş panellerinin üzerini örtmemesi için bekleyen araç, 3 dakika sonra güneş panellerini açarak, kendisine enerji sağlayacak sistemi devreye geçirdiğini Dünya’ya iletti. Bu da işin başka bir boyutuydu. İniş sırasında bu sistemin zarar görmesi demek aracın sadece 3 saat çalışabileceği anlamına geliyordu ki, bunu da kimse istemezdi. Araç ilk fotoğrafını çekip Dünya’ya gönderdi.
     Mars toprağını kepçesiyle 10 cm kadar açan araç, beklenildiği gibi toprağın altında buza rastladı. Alınan örneğin birkaç gün içinde tamamen erimesi bunun buz olduğuna delildi. Bundan sonraki hedef artık bu buzun ve toprağın analizi olacaktı. Eğer buz varsa bu bir zamanlar Mars’ın yüzeyinde su bulunduğuna bir işaretti ve yaşam izi görülebilirdi.

Mars ve Dünya'nin büyüklüklerinin karsilastirilmasi

Günes Sistemi'nin en büyük dagi Olimpus.

Spirit'in arka kamerasindan Mars yüzeyi

Victoria Krateri