Bu görüntü dünyadan 800 ışık yılı uzaklıktaki ortak yaşam süren (symbiotic) CH Cyg’yi gösteriyor. Bileşik görüntü, görünür ışık tayfı Dijital Gökyüzü İncelemesi ile, kırmızı renk Chandra X-ışını, yeşil renk Hubble Uzay Teleskopu (HST) ve mavi renk Çok Büyük Dizi (Very Large Array-VLA) ile alınan görüntülerin birleştirilmesiyle oluşturuldu.
CH Cyg ikili yıldız sistemi bir kırmızı dev ve onun rüzgârı ile beslenen bir beyaz cüceden oluşmaktadır. Kırmızı devin rüzgârıyla taşınan madde beyaz cücenin üzerine çökmeden önce yıldızın çevresinde bir disk oluşturur. CH Cyg, dünyaya yakın olarak bilinen ve ortak yaşam süren birkaç yüz sistemden biridir. Ortak yaşam süren sistemler, birbirlerini destekleyerek gelişmelerini ve yaşamlarını sürdüren büyüleyici sistemlerdir. Bunlar büyük bir olasılıkla tip Ia süpernovası şeklinde patlayarak gezegensel bulutsuları oluşturan nesnelerdir.
Chandra, HST ve VLA’nın aldığı görüntülerde güçlü bir jet fışkırması da görünüyor. Beyaz cücenin çevresindeki madde diskine yönelen fışkırma saatte 5 milyon km gibi bir hızla hareket ediyor.
Jet fışkırması Chandra’nın X-ışını algılama yeteneği ile yüksek çözünürlükte görüntülendi. Jet görünümündeki yeşil renkle ortaya çıkan eğrilik, fışkırmanın madde diskine doğru yöneldiğini gösteriyor.
X-ışınları, görünür ışık ve radyo verileriyle görüntülenen jet çıkışlarının varlık nedeni kırmızı gaz devinin kabuğudur. İki yıldız, Dünya-Güneş uzaklığı olan 1 GB’nin (gök birimi) 20 katı kadar uzaklıkta yer almasına karşılık jetler 750 GB (Güneş-Pluto uzaklığının 20 katı) kadar uzaklığa gidebilmektedir.
CH Cyg’deki fışkırmalar, gökadaların merkezlerindeki süper kütleli karadeliklerin veya genç yıldızlarda görülen jetlerle benzerlik gösteriyor. Bu nedenle daha uzaktaki jet fışkırmalarının oluşumu ve yayılmasının anlaşılmasında CH Cyg örnek model olarak kullanılabilir.
Ortak yaşam biçimi biyolojide farklı özellikteki canlıların birlikte yaşamaları olarak tanımlanmıştır. Arı-çiçek, kuş-gergedan birlikteliği gibi. Astrofizikte de birbirinden çok farklı kırmızı dev ile beyaz cücelerin birlikteliği bu modele uymaktadır. Bir beyaz cüce küçük boyutuna karşılık yüksek sıcaklığa sahip olurken kırmızı devler çok büyük ve parlak ancak daha düşük sıcaklıktadırlar.
Kırmızı cüceden fışkıran madde beyaz cücenin çevresinde onu besleyen madde diski oluşturur. Disk bir gezegenimsi bulutsuyu andırır. Ancak beyaz cücenin kırmızı devden aldığı madde çok fazla olursa, tip Ia şeklindeki süpernova patlaması yaparak yok olmasına neden olabilir.
Kaynak: NASA/Chandra
