Avcı’nın kılıcındaki, gözle de görülebilen en parlak yıldıza ait gözlemler dev yıldızların anlaşılmasında önemli olacak sonuçlar verdi. Bu çok büyük yıldızın alınan ışığının yüzde birlik oranındaki dar bir kesitte parlak sinyal elde edildi. Gözlemler Iota Orionis adlı yıldıza ait. Bu yıldızın eşi olan diğer yıldızın kütle çekim etkisi, şeklinin hafif bozulmasına yol açıyor.
Parlak Hedef Gezgini (BRITE) projesi ve Ritter gözlemevindeki gökbilimciler gözlerini Avcı’nın kılıcında ışıldayan parlak Iota Orionis adlı çok büyük yıldıza diktiler. Yıldızın saldığı ışığın eğrisinde yüzde bir oranında maksimum tespit edildi. Bu etki Dünya’daki en küçük uzay uyduları ile keşfedildi. Kanada Askeri Yüksekokulundan BRITE baş araştırmacısı Gregg Wade’e göre bu keşif nano-uydu ile gerçekleştiğinden uzay devrimlerinin öncüsü olabilir.
Iota Orionis’dan alınan ışığın yüzde 90’ı nispeten kararlı ancak bu düzeni hızlı bir iniş ve ardından büyük bir ivmeli artış izliyor. Montréal Üniversitesinden proje baş araştırmacısı Herbert Palo: “Değişiklikler kalp ritim sinyalini gösteren sinüs dalgalarına benziyor ve bu kalp atışı olarak bilinir” diyor. Bu ilginç olay birbiri çevresinde 30 günde bir dolanan iki yıldızın kütle çekim etkilerinin sonucudur.
İki yıldız genelde birbirinden uzakta dolanırken kısa süreliğine normal uzaklıklarının sekiz katı kadar birbirine yaklaşır. İşte bu anda aralarındaki kütle çekimi öyle büyür ki, bir balonun ucundan çeker gibi, yıldızın küresel şekli bozularak ışığında anormal değişimlere neden olur. Iota Orionis’de gözlenen bu olay daha önce bilinen sistemlerde görülenden çok daha şiddetlidir. Güneş’ten 35 kat kütleli bir yıldızda bu etki ilk kez gözlendi.
Salınan bir yıldız, kitaplar dolusu bilgi verir
İşin daha da ilginci bu sistemler yıldızlar arasındaki ilişkiyi de gözler önüne seriyor. “Yıldızlar arasındaki güçlü çekim kuvvetinin artması, yıldızların yüzeyinde depremlerin oluşmasına neden oluyor. Bu da bize, tıpkı Dünya’da gerçekleşen depremlerin gezegenimizin içyapısı hakkında bilgi vermesi gibi yıldızların iç işleyişleri hakkında bilgi veriyor. Yıldızlarda depremler çok ender görülür, üstelik böylesi bir büyük yıldızda ilk kez deprem olgusuna rastlandı. Bu çalışma ile bu tür yıldızların evrimi hakkında da bilgi sahibi olabileceğiz.
Gökbilimciler bu keşifle birlikte diğer sistemlerde de benzer olayları görmek isteyecek araştırmacılar için yıldız evrimi üzerinde temel bir değişime neden olacağını düşünüyor. Yıldızların ve özellikle de büyük yıldızların evrimlerinin anlaşılması insan yaşamı için gerekli unsurları kapsadığından çok önemlidir.
