Gökbilimciler evrenin erken dönemini görebilmek için çok uzaklardaki cisimleri görmeye çalışır. İşte böylesi bir çalışmanın ardından Hubble Uzay Teleskopu, DDO 68 ya da diğer adıyla UGC 5340 gökadasını görüntüledi. İlk bakışta sisli gaz ve toz bulutunu andıran bu gökada yakın zamanda oluşmuş izlenimi veriyor. Acaba gerçek bu mu?
Gökbilimciler on yıllardır gökadaların evrimini yani zaman içinde nasıl değişim gösterdiklerini ve günümüz modern görüntülerine nasıl ulaştıklarını anlamaya çalışıyor. NASA/ESA Hubble Uzay Teleskopu bu meraklı çabaya önemli katkılar sağlamaktadır. Hubble, antik cisimlerden milyarlarca yılda gelen ışığı yakalayıp gökbilimcilere göstermektedir.
Evrenin ilk gökadaları olan bu genç cisimleri uzaklarda aramak ve bulmak çok değerlidir ancak sorun sadece bu değildir. Bu cisimler yakındakilere oranla çok küçük ve soluk görünürler.
Hubble’ın keşfettiği DDO 68 bu açıdan keşfedilen en iyi adaylardan biridir. 39 milyon ışık yılı uzaklıktaki gökada bize birkaç milyar ışık yılı uzaktaki benzerlerinden 50 kat daha yakındır.
Çeşitli gökadaların özelliklerini inceleyen gökbilimciler artık gökadaların eski ve yeni olanlarını ayırt edebiliyor. DDO 68’ün yapısı, görünüşü ve bileşimi genç olduğu izlenimini veriyor. Ancak gökbilimcilerin ayrıntılı modellemeleri DDO 68’in göründüğünden daha yaşlı olabileceğini işaret ediyor.
Yaşlı gökadalar diğer gökadalarla çarpışarak, onlarla birleşerek büyürler ve bu nedenle yapılarında farklı türlerde yıldız (genç-yaşlı, küçük-büyük) bulundururlar. Yani çok farklı kimyasal makyaja sahip yıldızları vardır. Yaşlı gökadaların farklı nesillere sahip yıldızları olduğundan ağır elementlere sahiptirler. Ancak Büyük Patlama’dan hemen sonra oluşmuş genç gökadalarda ise genelde hidrojen, helyum ve biraz da lityum içeriğine rastlanır.
Ağır elementleri az olan DDO 68’in erken evrende doğmuş bir gökada olduğunu gösteren en önemli işarettir.
Yine de Hubble ile DDO 68 üzerindeki gözlemler devam ediyor. Gökadada bulunabilecek herhangi bir yaşlı yıldıza bakarak sahip olduğu elementler tespit edilecek. Eğer ağır elemente yine rastlanmaz ise gökadanın erken evren zamanında oluşmuş antik bir cisim olduğu netleşecek. Henüz bilim insanları bundan emin değil. Emin oldukları şey ise Hubble’ın bu fotoğrafının çok güzel olması.
