Yakın gökada M51’de (Girdap Gökadası) patlayan bir yıldız alışılmadık bir gösteriye imza attı. Patlamayla uzaya atılan madde fazla sayıda dağılım gösterdiğinden erken dönem süpernova olaylarından biri olduğu düşünülüyor.
Patlayan yıldızlar, vücudumuzda da bulunan, bilinen tüm ağır elementleri barındıran birer fabrika gibidir. Bu süpernovalar bazen gökyüzünü de aydınlatan son derece yüksek enerjili olaylardır. Bu patlama genelde kütle çekimi iç basınç dengesizliği sonucu içeri çekilen maddenin çekirdeğin sıcaklığının yükselmesine ve termonükleer olay başlatmasıyla gerçekleşir.
Böylesi yıldızlar güneşten daha genç olmalarına karşılık çok daha büyük kütlelidirler (10-100 kat). Bu yıldızlardaki nükleer tepkime güneşteki gibidir yani hidrojeni helyuma çevirirler. Ancak bu süreç daha ağır elementlerin oluşumuna kadar sürer. Nükleer tepkime sonunda oluşan demir tepkimeyi durdurur. Böylece kütle çekimiyle termonükleer aktivite arasındaki denge bozulur. Kütle çekimiyle yıldız çöker ve izleyen süreçte çok fazla enerjiyle patlar. Yıldız dış kabuğunu uzaya savurur ve parlayarak kendini gökyüzünde gösterir. Böylesi bir yıldız Samanyolu’na komşu olan M 51 Gökadası’nda 31 Mayıs ve 1 Haziran tarihleri arasında kendini gösterdi.
Süpernova ilk kez Fransız amatör gökbilimcilerce görüldü ve ardından Weizmann Enstitüsü’ndeki bilim insanlarınca incelemeye alındı. Nesne Tel Aviv Üniversitesi’nin Wise Gözlemevi tarafından görüntülendi. Bu görüntüler bilim insanlarına süpernova olaylarının izlenmesi için önemli veriler sağladı.
26 milyon ışık yılı uzaklıktaki M51’de son süpernova 2005 yılında gözlenmişti. Bir gökada da her 100 yılda bir süpernova ortaya çıktığı düşünülmektedir. M51’de daha fazla süpernova görülmesinin nedeni, kütleli yıldız oluşumları nedeniyle oluşan etkileşimler ve böylece yıldızı çöktüren ve patlatan süreçlerle açıklanmaktadır.
Araştırmacılar patlamanın tam zamanını ölçmek ve olayın izlenmesi için daha fazla veriye ihtiyaç duyduklarından amatör gökbilimcileri yardıma çağırıyor.
Not: Konuyla ilgili güzel bir yazıyı Arif Bayırlı kendi sitesinde kaleme almış. Yazı için tıklayın.
