Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Herschel Uzay Gözlemevi, Samanyolu’ndaki yıldız oluşum bölgelerinden Avcı (Orion) Bulutsusu’ndaki, yaşamın kimyasal parmak izlerini yani organik molekülleri araştırdı.
Ayrıntılı çalışma gözlemevindeki Heterodyne Aracı ile HIFI’nin kızılötesi aracı yardımıyla elde edildi. Hershel’deki HIFI aracı organik molekül tespiti amacıyla kullanılmaktadır.
Başına ufak bir kaza gelen HIFI’nin sağlıklı veri alması için araç geçtiğimiz Ocak ayında tekrar çalıştırıldı. HIFI’nin tayfıyla Avcı bulutsusundaki moleküllerin yolladığı ışınların dağılımı alındı. Ancak kimyasal moleküllerin nasıl oluştuğu hala sırrını koruyor. Avcı bulutsusu en fazla kimyasal element üreten küme olarak bilinir. Gökbilimciler elde edilen tayf içerisinde birkaç genel molekül belirledi. Diğerleri için inceleme devam ediyor.
Gökbilimciler tayfta ortaya çıkan çizgilere bakarak molekülleri tespit etmeye çalışıyor. Bu inceleme ile Avcı içinde, hidrojen, su, karbon monoksit, formaldehit, metanol, sülfüroksit, sülfürdioksit, hidrojen siyanür, dimetil eter ve bunların izotopları bulundu.
Michigan Üniversitesi’nden Edwin Bergin “HIFI tayfıyla, daha fazla aktif yıldız oluşum bölgeleri izlenerek bunların kimyasal dağılımı elde edilecek” diyor.
En Yüksek Çözünürlük
HIFI ile elde edilen yüksek çözünürlüklü tayfı Dünya üzerinde kurulu teleskoplar ile elde edilemez. Hollanda Uzay Araştırma Enstitüsü’nden Frank Helmich, HIFI’nin bu kadar ayrıntılı çalışma yapmasının şaşırtıcı olduğunu söylüyor. “Birkaç saat içinde HIFI’nin elde ettiği tayf verisini dünya üzerinde kurulu hiçbir teleskopla elde edemeyiz. HIFI’nin geliştirilme çalışmaları 8 yıl sürdü ama doğrusu buna değdi” diyor.
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nden Tom Phillips, “HIFI’nin yüksek çözünürlüklü elde ettiği veriler ile yıldızların sıcaklığını ve yıldız oluşturan bulutları daha ayrıntılı görebildik. Böylece yıldız ve gezegenlerin doğumlarını da doğrudan anlayabilme şansını yakalayacağız” diyor.
HIFI’nin ayrıntılı tayfı bir aylık çalışmayla elde edildi. HIFI Ağustyos 2009’da büyük bir olasılıkla yüksek enerjili kozmik parçacıklar nedeniyle elektronik sistemlerinde beklenmedik bir gerilim oluştuğu için kapatılmıştı. Bu sorunla ilgili bir çözüm geliştiren Herschel ekibi, 14 Ocak 2010’da HIFI’nin yedek elektronik ünitesini açarak 28 Şubat’ta gözleme başladı. HIFI, Herschel’deki SPIRE ve PACS aletleri ile birlikte sağlıklı bir şekilde görevine devam ediyor.
Herschel ve HIFI Hakkında
Herschel, Avrupa Uzay Ajansı’nın NASA’nın da katkısıyla gerçekleştirdiği bir uzay gözlemevidir. HIFI ise Hollanda Uzay Ajansı tarafından yapılmış uluslararası destekli yüksek çözünürlüklü bir tayfölçerdir. Destek veren ülkeler Tayvan, Fransa, Almanya, ABD, Kanada, İrlanda, İtalya, Polonya, Rusya, İspanya, İsveç ve İsviçre’dir. HIFI 7 ayrı dalga boyu bandındaki ışınımı algılayabiliyor.
HIFI’nin duyarlılığının arttırılması için NASA-JPL ‘de yeni teknoloji geliştirilmiştir. SPIRE aracı da JPL tarafından geliştirilmiştir.
Kaynak: Herschel
Görüntünün farklı ölçekleri için Herschel sayfasını izleyebilirsiniz.
