Karadeliğimiz Yemek Seçiyor!

Samanyolu merkezindeki süper kütleli karadelik Yay A* (Sgr A*) bu görüntüde ortaya çıkıyor. Gökbilimciler Sgr A* çevresindeki gazın neden olağanüstü soluk göründüğünü anlamak için Chandra X-Işını Gözlemevi’nin X-ışını verileriyle önemli bir adım attı.

Büyük görüntüdeki mavi renk Chandra ile X-ışını verileri, kırmızı ve sarı renkler Hubble Uzay Teleskopu’nun kızılötesi verileriyle oluşmuştur. Buna ek olarak yarım ışık yılı genişlikteki bir bölgedeki Sgr A*’a yakın bakış ise üstte görülmektedir. (X-ray: NASA/UMass/D.Wang et al., IR: NASA/STScI)

Büyük görüntüdeki mavi renk Chandra ile X-ışını verileri, kırmızı ve sarı renkler Hubble Uzay Teleskopu’nun kızılötesi verileriyle oluşmuştur. Buna ek olarak yarım ışık yılı genişlikteki bir bölgedeki Sgr A*’a yakın bakış ise üstte görülmektedir. X-Işınının kaynağı karadelikten içeri süzülen sıcak gaz değil. Bu sıcak gaz kızılötesi gözlemlere göre disk şeklinde bir alana dağılmış genç büyük kütleli yıldızların ürettiği rüzgârlardır.

Ana görüntünün X-ışını hali.
Yakın kızılötesiyle Samanyolu merkezi.

Bu yeni verilere Chandra’nın büyük gözlem projelerinden biri sonucunda ulaşıldı. Chandra emsalsiz X-ışını algılama yeteneğiyle yaklaşık 4 milyon Güneş kütleli Yay A* çevresindeki multimilyon derece sıcaklığındaki gazın imzalarını görmek için toplamda beş haftayı bulan gözlem yaptı. Dünya’dan 26.000 ışık yılı uzaklıktaki Yay A* yerel evrendeki yakınına akan maddenin görülebildiği ender süper kütleli karadeliklerden biridir.

Çalışma ekibi karadeliğin kütle çekimi nedeniyle olay ufkuna giren maddenin, çevresinde dolanan maddeden % 1’den daha az olduğu görüşünde. Sonuçta Yay A* yaydığı son derece soluk X-ışınlarıyla yakın evrendeki gökadalarda bulunan karadeliklerden biridir.

Kızılötesi görüntü.
X-ışınları ile alınan karadelik çevresindeki soluk ışıma.

Karadeliğin maddeyi çekmesi için önce maddenin ısı ve açısal momentumunu kaybetmesi gerekir. Maddeden yayılan enerji bu kayba işaret ediyor.

Bu çalışma ile Yay A* çevresinde parlayan maddeyi tam anlamıyla gözlemek için radyo teleskop verilerinin de gerektiği belirtiliyor. Ayrıca böylesi bir çalışma karadeliğin yörüngesindeki yıldız ve gaz bulutlarının akışının nedenlerini anlamaya da yol açacaktır.

Ressam gözüyle karadeliğin çevresi. (NASA/CXC/M.Weiss)

Chandra

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

%d