Kelebek Bulutsusu’nun Yeni Görüntüsü

Hubble’ın yeni görüntüsünde parıldayan renkleriyle Çift Jet Bulutsusu ya da popüler adıyla Kelebek Bulutsusu’ndaki karmaşa görülüyor. Bulutsunun yeni görüntüsü dış kabukları ile içeride genişleyen gaz yığınını ortaya koyuyor. Merkezindeki yıldız sisteminden dışa doğru uzanan iki rengarenk malzeme lobu sıradışı bir görüntü sunuyor. Lobların içinden akan madde jetleri saatte bir milyon kilometreyi aşan hıza sahip.

Kelebek bulutsusu
Hubble Teleskopu, Kelebek Buulutsusu’nun yeni fotoğrafını üretti (ESA/Hubble & NASA).

Bulutsu literatürde PN M2-9 koduyla bilinmektedir. Buradaki M, bulutsuyu 1947’de keşfeden Alman-Amerikan gökbilimci Rudolph Minkowski’den gelmektedir. PN ise gezegenimsi bulutsuyu işaret etmektedir (planetary nebula). Görüntüde açıkça görülen parlayan gaz ve genişleyen kabuk, ölmekte olan bir yıldızın son dönemini işaret ediyor. Yıldızın attığı dış katmanları geriye kalan çekirdeğin muhteşem ışık gösterisi ile aydınlanmaktadır. Kısaca çift kutuplu Çift Jet Bulutsusu herhangi bir gezegenimsi bulutsu değildir.

Sıradan gezegenimsi bulutsuların merkezinde bir yıldız bulunur, çift kutuplu bulutsularda ise iki yıldız yer alır. Gökbilimciler bulutsudaki çift yıldızdan küçük olanının 0,6 ile 1, büyüğünün 1 ile 1,4 güneş kütlesinde olduğunu hesapladı. Büyük yıldız ömrünün sonuna yaklaşıyor. Attığı maddenin bir kısmı da eşi beyaz cüce çevresinde yoğunlaşıyor.

Çift Jet Bulutsusu’nun kanatlı şekli büyük olasılıkla yıldızların birbiri çevresinde dolanması nedeniyle oluşmuştur. Ölen yıldızın püskürttüğü madde beyaz cücenin çekimiyle şekillenmektedir. Ancak bazı gökbilimcilerin çift kutuplu bulutsunun ikili yıldızın etkisiyle oluştuğu yönünde kuşkuları var. Bu arada bulutsu genişlemeyi sürdürüyor. Gökbilimciler genişleme hızından bulutsunun 1200 yıl önce oluştuğunu hesaplıyor.

Ayrıntılı bulutsular ve Kelebek bulutsusu videosu.

Kanatlar içinde yıldız sisteminden başlayarak dışa doğru damarlar şeklinde yatay uzanan iki soluk iz bulunmaktadır. Bulutsunun gökkuşağı renkleri içinde oldukça ince görünen bu ikiz jetler aslında saatte bir milyon kilometreyi aşan hızlara sahiptir. Bu jetler ikili sistemin kütle çekimi nedeniyle yavaş yavaş yön değiştirmektedir.

Bulutsunun kalbindeki iki yıldız birbiri çevresinde her 100 yüzyılda bir dönmektedir. Bu dönüş aynı zamanda beyaz cüceden Güneş-Pluto uzaklığının 15 katı kadar uzakta dolanan malzeme diski oluşmasına neden olur. Disk böylesi inanılmaz bir büyüklüğe sahip olsa da Hubbe’ın görüntüsünde oldukça küçük görülmektedir.

Kelebek Bulutsusu 2100 ışık yılı uzaklıkta olup Yılancı takımyıldızı doğrultusundadır.

Hubble/ESA

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

%d