İtalyan bilim insanları tarafından gerçekleştirilen bir çalışmaya göre Mars atmosferindeki metanın ömrü 1 yıldan daha az sürüyor. Sergio Fonti (del Salento Üniversitesi) ve Giuseppe Marzo (NASA Ames), NASA’nın Mars Küresel İnceleme aracı (Mars Global Surveyor) ile üç yıldır gezegendeki gazın değişimini inceliyor.
“Metan Mars atmosferinde az bulunur ve bu da doğal kaynaklardan oluşur. Gazdaki değişimleri mevsimlik ve yıllık olarak incelediğimizde farklılıklar olduğunu gözledik. Metanın kaynağı jeolojik ve biyolojik kökenli olabilir –bu noktada hangisinin geçerli olduğunu söyleyemiyoruz. Ancak Mars atmosferindeki metanın ömrü 1 yıldan daha kısa sürdüğü görülmektedir” diyor Fonti.
Metan sonbaharda gezegenin her bölgesinde olmasına karşılık kuzey yarımkürede milyarda 70’lik oranıyla en yüksek değerine ulaşır. Kışın ise büyük miktarda azalır ve gezegenin yalnız 40-50 derece kuzeyindeki bantta görülür. Baharla birlikte yeniden artışa geçip yazın hızla yükselip gezegene yayılır.
“Bizim keşfettiğimiz ilginç sonuçlardan biri yaz ve sonbahardaki dağılımın aynı olduğu ve güney yarımkürede yüksek değerlere ulaştığıdır. Bu ise atmosferdeki doğal dolaşımdan olabilir, ancak bunun uygun bir bilgisayar benzetimiyle doğrulanması gerekir” diyor Fonti.
Metan dağılımının yüksek olduğu kuzey yarıkürede üç bölge vardır: iki ana volkan Tharsis ve Elysium ve yeraltında su buzunun yüksek değerde bulunduğu Arabistan Terrae. En yüksek magmatizma, hidrotermal ve jeotermal etkileri Tharsis’de görülür.
Atmosferdeki metanı yok eden etkilerin ne olduğu hakkında kesin bilgi yoktur. Ancak atmosferdeki güçlü oksitleyicinin nedeni olan tuz tepkimeli perklorat metanı hızla çekebilir.
Mars’ın bir yılı yaklaşık 2 dünya yılı sürer. Ekip, Termal Yayma Tayfölçeri ile Temmuz 1999 ve Ekim 2004 arasındaki 3 Mars yılına denk gelen gözlemleri kullandı. Yaklaşık 3 milyon gözlem ile metanın ortalama değerlerini bulup incelemeye çalıştılar.
“Çalışmamızda yörüngede dolanan tayfölçerin uzun bir süre boyunca aldığı metan verilerini kullandık. Bu nedenle çalışma daha net ve doğruluğu yüksek oranda gerçekleşti. Gözlemlerimiz Mars’taki metanın kaynağının bulunması yönünden de önemlidir” diyor Fonti.
Mars atmosferindeki metan gazı ilk kez dünya üzerinde kurulu teleskoplarla 2003 yılında keşfedildi. Bundan 1 yıl sonra da ESA’nın Mars Express aracıyla da keşif doğrulandı. Geçen yıl dünyadaki teleskoplarla metan döngüsünün olduğuna ilişkin ilk kanıtlar sunuldu.
Mars atmosferi %95 karbondioksit, %3 azot, %1.6 argon ve devamında metana ek olarak oksijen ile sudan oluşur.
Kaynak: Science Daily
