Parlak Stephen Beşlisi

1877 yılında Edouard Stephan gökbilimcilere yeni bir bulutsu keşfettiğini bildirdi. Stephan Beşlisi adı verilen bu beş gökada 1920’lere kadar bulutsu olarak sanıldı. Sonunda bu cismin aslında birbiriyle etkileşim halinde olan beş gökada olduğu anlaşıldı.

Stephen beslisi
Stephen Beşlisi’nin üç dalga boyunda alınan verilerle oluşturulmuş birleşik görüntüsü (ESA/XMM-Newton (X-rays); ESA/Herschel/PACS, SPIRE (infrared); SDSS (optical)).

Bu görüntü beş gökadanın farklı özelliklerini ortaya çıkarmak amacıyla ESA’nın Herschel ve XMM-Newton uzay gözlemevleri ve yer merkezli teleskoplarla üç farklı dalga boyunda elde edildi.

Muhteşem galaktik gruplardan biri olan Stephan Beşlisi’ndeki dört gökada arasında fiziksel bağlantı olduğu yakın zamanda fark edildi. Üstelik bu gökadalar bize sanılandan çok daha yakındı. Grubun altında görülen NGC 7320’nin 300 milyon ışık yılı değil yaklaşık 40 milyon ışık yılı uzakta olduğunu ortaya konuldu.

NGC 7320’nin üstünde, görüntü merkezinin sağında bulunan iki parlak kaynak iç içe görünen iki gökadadır. Dördüncü gökada ise sağ alt köşedeki yuvarlak parlak nesnedir.

Görüntü merkezinin solunda gizlenmiş başka bir gökada ise dört gökada kadar uzaktadır.

Kırmızı ve sarı renkler Herschel verilerine aittir. Gökbilimciler bu sayede kozmik tozu ayırt edebilmektedir. Bu toz daha çok gazdan oluşur. Bu gaz yeni yıldızların doğumları için gerekli hammaddeyi sağlar.

Beyaz renk ise yer merkezli teleskoplarla alınan optik verileri gösterir. Optik renkteki ışık cümbüşü dört gökada arasındaki kütle çekimsel etkiyi işaret etmektedir.

X-ışını altında parlayan sıcak gazların varlığı gruptaki yoğun dinamik etkileşmeyi gösterir. Bu etki XMM-Newton Gözlemevi ile ortaya çıkarıldı.

Mavi renk çarpışan dört gökada arasındaki sıcak gazın dağılımını gösterir. Büyük bir olasılıkla bu gaz etkileşme nedeniyle gökadalardan atılmıştır ve içlerinde gökadaları arası gazın oluşumunu sağlayan ilkel gaz da bulunmaktadır.

Dört gökada arasındaki etkileşim nedeniyle oluşan şok dalgasına ait bir ipucu görüntü merkezinin sağında mavi dik bir yapı olarak görülebilir. Şok dalgası ile ısınan gaz kızılötesi ortamda parlak tozlu ipliksi iz gibi görülmektedir.

Kızılötesi görüntüde şokun üst kısmında gökadaların dışında yıldız oluşumlarını işaret ediyor.

Gaz ve tozdan oluşan, kızılötesinde parlayan bir cüce gökada ise sol tarafta kırmızı ve sarı renklerle görülmektedir.

Sol kenardaki mavi sıcak gaz grubun kuyruğunun son noktası mı, yani gruba ait olup olmadığı henüz bilinmemektedir.

ESA

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

%d