Patlayan Yıldızın Yaydığı Şok Dalgaları

Gökbilimci William Herschel’in 5 Eylül 1784’de keşfettiği Peçe Bulutsusu bir yıldızdı. Şok dalgalarıyla gittikçe büyüyen bulutsu şimdi gökyüzünde altı dolunaydan daha fazla bir alanı kaplıyor.

Veil bulutsusu
Hubble Peçe Bulutsusu’nun bir kısmını böyle görüntüledi. Renkler oksijen, kükürt ve hidrojen dağılımını gösteriyor (NASA/ESA/Hubble Heritage (STScI/AURA) – ESA/Hubble Collaboration. Acknowledgment: J. Hester (Arizona State Univ.)).

Hubble Uzay Teleskopu bulutsunun ‘güney-doğu ilmiği’ olarak bilinen kısmını görüntüledi. Yaklaşık 50 ışık yılı çapındaki alanı kaplayan bulutsu 1500 ışık yılı uzaktadır.

On bin yıl önce Peçe Bulutsusu yoktu. Onun yerinde çekirdeğinde nükleer tepkimeyle enerjisini karşılayan çok parlak, Güneş’ten daha büyük bir yıldız vardı. Hammaddesi biten yıldız kendi üzerine çöktü ve patladı.

Bu olayın 5-10 bin yıl önce meydana geldiği tahmin ediliyor. O tarihte gökyüzünü izleyenler yıldızın yaydığı muazzam parlamayı -Hilal evresindeki Ay’ın parlaklığı kadarlık bir parlama- bir ya da iki gün boyunca izlemiş olmalı.

Böylesi parlak ve yıkıcı olaylara süpernova denir. Hesaplar, bir süpernovanın 100 milyar normal yıldızın yaydığı ışık kadar parladığını gösteriyor. Atalarımızın bir hafta süresince gözlediği bu muhteşem parlamayı bin yıl sonra William Herschel uzayda genişleyen bir bulut olarak fark etti.

Yıldızın son patlaması dış katmanlarının dış uzaya saatte 600.000 kilometreden fazla hızda atılmasına neden oldu. Şimdi bu bulutlar dış uzaydaki farklı katmanlarla çarpışmaktadır.

Çarpışarak enerji kazanan gaz bulutu milyonlarca dereceye kadar ısınır ve parlamaya başlar. Bu ışığın dalga boyu uyarılmış gaz atomlarına bağlıdır. Görüntüde mavi renk oksijeni, yeşil kükürdü ve kırmızı hidrojeni gösterir.

Süpernova patlamaları en ağırı demir olan metalleri evrene yayan önemli olaylardır. Gökadamızda bu tür patlamalar yüzyılda bir ya da iki gibi çok az oluşmaktadır.

ESA

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

%d