ESA’nın Planck Uzay Gözlemevi’nin Yüksek Frekans Aracı Büyük Patlama’dan (Big Bang) kalma ışık kalıntısı araştırmasını bitirdi. Aracın soğutucusu geçtiğimiz günlerde bitti. Ancak bilim insanlarına yeterli veri sağladı. ESA’nın Planck projesi bilim insanlarından Jan Tauber: “Planck harika bir görev oldu. Çok iyi bir performans göstererek bizim için hazine değerinde bilgiler aktardı” diyor.
13.7 milyar yıl önce büyük patlama ile oluşan ateş topu ve parlak şeklindeki evren yarım milyon yıl sonra 4000 C dereceye kadar soğudu. Evren genişledikçe ışığı soluklaştı ve mikrodalga dalga boyuna kadar küçüldü. Gökbilimciler o zamanki ışığın bugünkü izlerini inceleyerek, gökada ve yıldızların ilk oluşum zamanından önceki durumu, yani erken evreni anlamaya çalışıyor.
Planck’ın Yüksek Frekans Aracı (HFI) ve Düşük Frekans Aracı (LFI) tüm gökyüzünü tarayarak bu çalışmalara katkı sağlamıştır. Bu birliktelik geniş bir dalga boyu dağılımında oldukça zayıf ayrıntıları görmeyi sağlamıştır.
Mayıs 2009’da göreve başlayan Planck’ın görev süresince gökyüzünü tam iki kez taraması hedeflenmişti.
Planck bu konuda bilim insanlarına çok daha fazlasını sundu. 30 ay boyunca gökyüzünü beş kez tarayarak görevini bitirdi.
Fransa’daki Paris Sud Üniversitesi’nden Jean-Loup Puget: “Bize beklediğimizden daha fazlasını sundu” diyor.
HFI biraz daha yüksek sıcaklıklarda, LFI ise gerekli ölçümleri tekrarlayarak 2012’nin büyük bir bölümünde gökyüzü ölçümlerini sürdürecek.
Planck sadece Büyük Patlama’ya ait mikrodalga ışımasını değil aynı zamanda evrendeki soğuk tozun dağılımını da görmektedir.
Planck ile elde edilen ilk sonuçlar geçen yıl açıklanmıştı. Bu da çoğu uzak evrene ait daha önce görülmemiş büyüklükte devasa üst kümeleri kapsıyordu.
Bir başka önemli sonuç ise erken evren zamanında oluşmuş yıldızlardan kaynaklanan arka alan kızılötesi ışımanın en iyi şekilde ölçülmesiydi.
İlk gökadaların gökadamıza oranla yılda bin kat daha fazla yıldız ürettiğini de gösterdi.
Daha fazla sonuç gelecek ay içinde ilan edilecek, ancak Büyük Patlama ve erken evrenin daha önceki dönemlerine ait sonuçlar bir yıldan önce ortaya çıkmayacak.
Veriler son derece dikkatli ve özenli bir şekilde analiz edilerek, ön plandaki kirletici unsurlardan arındırılıyor. Kalan dağılım üzerinde çeşitli fikirler öne sürülüyor ve sonuçlar tahminler üzerinden yürütülüyor.
“Planck çeşitli fikirleri verileriyle çürütecek, ancak şimdilik bunların hangileri olacağını bilmiyoruz” diyor Prof. Puget.
Büyük Patlama verileri iki ayrı paket halinde açıklanacak: 2015 yılında ilk 15.5 aylık veri ve sonraki bir yıl içinde de geri kalanı.
ESA’dan Bilim ve Robotik Arama Yöneticisi Prof. Alvaro Giménez: “Planck beklentilerin üzerinde çalıştığı için çok mutluyuz. Bu Avrupa ve Dünya’nın çeşitli yerlerinden çalışmaya katılan bilim insanlarıyla sonuca ulaştırılan bir çalışma oldu” diyor ve ekliyor:
“Herkesin heyecanla beklediği mutlu son için daha çalışmamız gereken ve analiz etmemiz gereken çok veri var.”
