Şafak (Dawn) asteroit Vesta yörüngesinden ayrılmasına karşılık verileri işlenmeye devam ediyor. Vesta’nın ekvator bölgesindeki yüzeyin renkli olmasını sağlayan maddenin uçucu ve kolayca buharlaşan yapıda olduğu fark edildi.
Yüzeydeki derin çukurlardaki uçucu özelliğe sahip hidratlı mineraller büyük bir olasılıkla yer altından kaynayan su ile oluşuyor. Dawn, Vesta üzerinde buz ve suyun izine rastlamadı ancak dev asteroidin yüzeyinde kimyasal ve jeolojik yolla oluşan tozun içinde hidratlı minerallerin bulunduğunu bildirdi.
Tuscon’daki Gezegen Bilimleri Enstitüsü’nden Thomas Prettyman tarafından yönetilen Şafak Gama Işını ve Nötron Algılayıcısı (Dawn’s gamma ray and neutron detector- GRaND) aletinin elde ettiği hidrojen izi, büyük bir olasılıkla Vesta’nın yüzeyinde hidroksit ya da su olduğunu gösteriyor.
“Vesta içinde saklanan hidrojen asteroitle düşük hızlarla çarpışan karbon zengini göktaşları sayesinde, dışarı sulu mineral şeklinde çıkmış gibi görünüyor” diyor Prettyman.
John Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuarı’ndan Brett Denevi’nin başını çektiği ekip ise asteoritin yüzeyindeki çukurları buharlaşan madde sonucunda oluştuğu şeklinde açıklıyor.
Vesta ana asteroit kuşağındaki en büyük nesnedir. Bu veriler yüzeyden 130 km uzaklıktayken elde edildi. Şafak, 5 Eylül günü ikinci hedefi olan Ceres’e ulaşmak üzere Vesta’dan ayrılmıştı.
Bilimciler asteroidin kutuplarında su buzunun olduğunu düşünüyor. Ancak uydumuz olan Ay’ın tersine Vesta’nın kraterlerinde görünür durumda buz yok. Son veriler bu buzun ekvatora yakın bölgelere kaydığını gösteriyor.
Bazı durumlarda bir uzay taşı yüksek hızda yüzeye çarpar. Çarpışma sonucunda oluşan ısı su içindeki hidrojeni açığa çıkarır.1 kmçapındaki bir çukurun dibindeki su 200 m derinlere kadar uzanabilir. Şafak’ın kamera görüntülerine bakılırsa buna en iyi örnek Marcia Krateri’dir.
Denevi: “Bu çukurlar Mars’taki çukurlara benziyor. Ancak Mars çukurlarındaki gibi Vesta’nın çukurlarında da su bulunması beklenmedik bir keşif oldu. Bu ise suyun Vesta’nın jeolojik yapısı ve yüzey değişimlerinde etkili olduğunu göstermektedir” diyor.
GRaND’ın elde ettiği veriler Vesta yüzeyinin kimyasal bileşenlerini de ortaya çıkarmaktadır. Yüzeyde oksijen, silisyum ve demir izine rastlanmıştır. Bu unsurlara göre Vesta, Dünya’da bulunan bir asteroit sınıfına ait Hovardit, Ökritler ve Diyojenit göktaşları grubundan olduğunu gösterir. Elbette tüm bu elementlere bir de açığa çıkınca hemen buharlaşan ve yeni keşfedilen maddeyi de eklemeliyiz.
