Spitzer’den Final: Kaliforniya Bulutsusu

Spitzer teleskopu Kaliforniya bulutsusunun görüntüsünü 25 Ocak 2020’de yani görevinin sona ermesinden beş gün önce aldı. Görüntünün iki tarafındaki kırmızı ve mavi alanlar ışığın farklı dalgha boylarını temsil ederken gri alan iki dalga boyunun bileşimini göstermektedir. (NASA/JPL-Caltech)

Spitzer 30 Ocak 2020’de görevini sona erdirmeden beş gün önce, kızılötesi kamerasını kullanarak Kaliforniya bulutsusunun çoklu görüntüsünü elde etti. Bu görüntü teleskopun 16 yıl boyunca ürettiği yüzlerce fotoğrafın arasında yerini aldı.

Yeryüzünden yaklaşık 1000 ışık yılı uzaklıkta bulunan bulutsu, görünür ışıkla çalışan teleskoplarla bakıldığında altın renginde görünür: Uzun ve dardır, aşağı doğru sağa eğilir. Bulutsuda yer alan gazı Xi Persei veya Menkib adlı çok büyük yıldızlar ısıtır. Spitzer’in kızılötesi görüntüsü farklı bir özelliği ortaya çıkarır: gaza karışmış ılık toz. Toz, bölgedeki yıldızlardan yayılan görünür ve morötesi ışığı emer ve emilen enerji kızılötesi olarak ışık yayar.

Mozaik, Spitzer gözlemini gökbilimcilerin anlayacağı dilde gösteriyor. 2020’ye kadar Spitzer gökyüzünü iki farklı detektörüyle gösterdi. Dedektörler farklı kızılötesi dalga boylarında çalışıyordu: 3.6 mikrometre (camgöbeği rengi) ve 4.5 mikrometre (kırmızı). Farklı dalga boyları bir cismin farklı özelliklerini gösterir. Spitzer bir bölgenin birden fazla fotoğrafını çekerek gökyüzünü tarar. Sonunda bu veriler birleştirilerek yukarıdaki görüntünün ortasındaki gri alan gibi bir görsel ortaya çıkarır. Böylece bölgenin ayrıntılı bir fotoğrafına ulaşılmış olur.

Spitzer’in son fotoğrafları için özel seçim yapıldı. Spitzer tarafından daha önce incelenmemiş olan Kaliforniya bulutsusu da bunlardan biriydi. Gökbilimciler bu veriler eşliğinde bulutsunun özelliklerini çalışabilecek.

PIA23650 için şekil A'nın büyük halini görmek için buraya tıklayın
Spitzer’in gözlediği bölge bulutsunun bir kısmına aittir. Yüksek çözünürlük için görsele tıklayınız. ( (NASA/JPL-Caltech)

Son Gözlemler

Spitzer ekibi görevin bitmesinden bir gün önce 29 Ocak tarihine kadar ek bilim gözlemleri yaptı. Ancak hiçbiri Kaliforniya bulutsusunun görüntüsü kadar çarpıcı olmadı. Bu gözlemler arasında Zodyak tozu olarak bilinen Güneş Sistemimizden kaynaklanan tozdan gelen ışığın ölçülmesini de kapsıyordu. Bu sürekli toz bulutu kuyrukluyıldızların buharlaşmasından ve asteroitler arasından çarpışmalardan oluşmaktadır. Kuyrukluyıldızlar ve asteroitler gezegenleri oluşturan maddenin fosilleri gibidir. Bu nedenle toza bakmak zamanda geriye gitmek demektir.

Yer’e yakın gözlemevleri genel olarak bu tozdaki parlamayı görmekte zorlanır. Çünkü tozlar gezegenlerin çevresinde toplanma eğilimindedir. Ancak Spitzer ile toz incelenmesi 254 milyon km ya da Yer-Ay uzaklığının 600 katından fazla uzaklığa taşındı. Bu uzaklıkta yer alan toz Spitzer ile gözlenebildi.

Spitzer görevi bitene kadar yüzlerce cismi inceledi. Görevi olmamasına karşılık ötegezegen bile keşfetti ve ötegezegen atmosferi çalışmalarına katkı sağladı. 16 yıl çalışan araç artık emekliye ayrıldı ve sessizliğe büründü.

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

%d