NASA’nın Cassini uzay aracı Satürn’ün gizemli uydusu Titan yüzeyine ait yeni ve ilginç görüntüler iletti: dev bir çörek ve eski denizlerin sahil hatlarına benzeyen dairesel yapı.
Bilimciler Titan’da ısı etkisinin yol açtığı değişimler olduğunu belirtiyor. Çörek benzeri görüntü 22 Mayıs 2012’de elde edildi. Bilimciler bunun Venüs’teki Kunapipi Dağı’nın kubbe şeklindeki zirvesine benzediğini düşünüyor. Gökbilimciler 70 km uzunluğundaki dev çörek şeklindeki oluşumun, yükselen magma sonucunda yüzey kırılmasıyla meydana geldiğini düşünüyor.
NASA’nın Jet İticileri Laboratuarı’ndan Cassini radar ekibi bilimcisi Rosaly Lopes: “Cassini Titan yüzeyinde daha önce görmediğimiz çörek şekline benzer yapıyı göstererek, sekiz yıl sonra bile bizi şaşırtmayı sürdürüyor. Dünya’da da Utah’daki Henry Dağı gibi bu yapı magmanın yüzeyi yukarı doğru itmesiyle oluşmuştur” diyor.
Ellen Stofan başkanlığındaki başka bir Cassini ekibi ise Titan’ın güney yarımküresinin radar görüntülerini inceledi. Titan, Güneş Sistemi’ndeki Dünya’dan başka yüzeyinde sıvı barındıran ikinci cisimdir. Ancak Dünya’dan farklı olarak Titan’da su yerine sıvı hidrokarbon bulunur. Üstelik Titan’ın kuzey yarımküresinde bu sıvılardan oluşmuş denizler bulunmaktadır.
Cassini’nin 2008-2011 yılları arasında elde edilen verileri Titan’ın güney kutbunda bir zamanlar geniş ve sığ denizler olduğunu öneriyor. Stofan ve ekibi önceki deniz yataklarının olduğu iki kuru alan farkettiler. Bu kuru denizler 475 ve 280 km’lik genişliğinde ve belki de birkaç yüz metre derinliğindedir. Ontario Lacus (ya da çukuru) güney yarımkürede yer alan göl, bir zamanların büyük deniziydi.
Pasadena Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nden Oded Aharonson başkanlığındaki bir başka radar ekibi ise Dünya’nın Güneş çevresindeki dönüşü ile gerçekleşen mevsim oluşumlarını açıklayan Croll-Milankovich döngülerinin bir benzerinin de Titan üzerinde de gerçekleştiğini düşünüyor. Titan’daki bu döngüler kutuplardaki sıvı hidrokarbonların uzun dönemlerde değişime uğramasına neden olur. Bu modele göre Titan’ın güney kutbu en az 50 000 yıl önce geniş denizlerle kaplıydı.
“Titan denizlerinin her 100 000 yılda bir kutuplar arası yer değiştirdiğini sanıyoruz. Bu kuru deniz yataklarını daha yakından izlemek ve incelemek isterdim” diyor Stofan.
Cassini ekibi dünya yılı ile altı yıl süren bir Titan mevsiminin, yine Cassini’nin radar görüntülerine bakarak kuzey kutbundaki denizlerin varlığının bir süre daha süreceği sonucuna ulaşıyor. 22 Mayıs 2012’deki görüntülerde ortaya çıkan çörekimsi görüntüler, 2010 yılında kuzey göllerini de etkileyen bir yağmur fırtınasından sonra sahillerde görülen geçici karanlık çizgiler ile oluşmuştur.
Cassini-Huygens görevi NASA, ESA ve ASI, İtalyan Uzay Ajansı’nın işbirliği gerçekleştirilmiştir.
