Milyonlarca dolar harcanan uzay araştırmaları için zaman zaman “bu kadar paraya değer mi” tartışmaları yapılır. Şimdiki haberimiz böylesi bir soruyu soranlara bir yanıt verir nitelikte. Venüs Express, Venüs atmosferindeki kükürtdioksitin dünyadaki küresel ısınmanın önüne geçebileceği yolunda bir keşif gerçekleştirdi.
Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Venüs Express uzay aracı Venüs atmosferinin yüksek katmanlarında kükürtdioksit olduğunu belirledi. Venüs bize istenmeyen iklim değişiminin için atmosfere kükürt salınımı ile ilgili bir öneri getiriyor olabilir.
Venis’teki sülfürik asit bulutları yüzeyi görmemizi engelliyor. Yüzeyden 50-60 km kadar yüksekte bulunan kükürtdioksit bulutları, yanardağlardan püsküren sülfürik asit ve su buharının birleşmesiyle oluşur. 70 km’nin üzerine sızan kükürtdioksit ise güneş ışınımı nedeniyle yok olur.
2008 yılında yörüngeye yerleşen Venüs Express, yüzeyden 90-110 km yükseklikte kükürtdioksit tabakası tespit etti. Peki bu kükürtdioksit nereden geliyordu?
Kaliforniya Enstitü Teknolojisi’nden Xi Zhang hazırladığı bir bilgisayar benzetimiyle Amerika, Fransa ve Tayvan’da bulunan meslektaşlarının da yardımıyla bazı sülfürik asit taneciklerinin yüksek bölgelerde güneş ışığı etkisiyle buharlaşarak kükürtdioksiti serbest bıraktığını gösterdi.
ESA’nın Venüs Express görevi bilim insanlarından Håkan Svedhem: “Yüksek bölgelerde neden kükürt tabakasının olduğunu yaptığımız ölçümlerle açıklayabiliriz” diyor.
“Ancak yeni bulgular atmosferdeki kükürt döngüsünün sandığımızdan daha karmaşık olduğunu da gösteriyor.”
Venüs’te elde edilen bilgiler yeryüzünde gerçekleşen iklim değişimleri için bir uyarı niteliğinde olabilir.
Nobel ödüllü Paul Crutzen küresel ısınma ile mücadelede atmosferin 20 km kadar üstine kükürtdioksiti yapay olarak salınması gerektiğini savunuyor.
Kuram ilgi çekici. Çünkü 1991 yılında Filipinler’de patlayan Pinatubo Dağı ile atmosfere bol miktarda kükürtdioksit salındı. 20 km kadar yüksekliğe ulaşan gaz Venüs’te olduğu gibi yoğunlaşmış sülfürik asit damlacıklarına dönüştü. Bu damlacıklar da güneş ışınlarını yansıtan bir sis perdesi oluşturarak ortalama sıcaklığı 0,5 C derece kadar düşürdü.
Yine de Venüs’te buharlaşan sülfürik asitin aynı şekilde Dünya atmosferinde de buharlaşacağını ve aynı etkiyi yaratacağı konusu kesinleşmiş değil. Sülfürik asit çevrimi ne kadar süreceği konusunda da belirsizlik hakim. Bu tamamen gelen güneş ışınlarına bağlı bir durum.
Fransa’daki Versailles-Saint-Quentin Üniversitesi’nden Jean-Loup Bertaux: “Bu ayrıntı üzerinde çalışmak gereklidir. Dünya atmosferine yapay olarak salınacak kükürtün oluşturacağı tabakanın sonuçları tartışılmalıdır. Venüs’te böyle bir tabaka var ve bu tabaka hakkında edineceğimiz her bilgi kendi gezegenimizde kullanılabilir” diyor.
Sonuçta doğa deneyini yapıyor ve Venüs Express’de bu deneyin sonuçlarını incelememiz ve dünyada denemek üzere bize iletiyor.
Kaynak: ESA
Not: Venüs Express’in imalatından fırlatılışına ve Venüs’e ulaşıncaya kadar ki hikayesini izlemek için tıklayınız.
