NASA’nın Şafak (Dawn) aracının verileri dev asteroit Vesta’nın yüzeyindeki bir kraterdeki koyu renkteki maddeyi gözler önüne serdi. Bilimciler Vesta’nın evrimini ve doğasını anlamak için Şafak’ın kamerasından alınan görüntüleri işlemeye devam ediyor.
Vesta’nın güney yarımüresinde iki dev çarpma kraterinin kenarlarında ortaya çıkan bu koyu madde bugüne kadar gerçekleştirilen en kapsamlı araştırmaya neden oldu. Verilere göre koyu maddenin bulunduğu Veneneia olarak adlandırılan iki havza yaklaşık 2-3 milyar yıl önce oluştu. Bu madde daha sonra daha genç Rheasilvia havzası ile örtüldü.
Eylül 2012’de Vesta görevi sona ererek cüce gezegen Ceres’i incelemek amacıyla yola çıkan Şafak’ın görüntülerinden yeni çalışmalar ortaya çıkıyor. Önceki çalışmalarda olduğu gibi bu çalışmada da olağandışı tarihsel çarpışmalar geçirmiş Vesta’nın yine olağandışı yüzey yapısı da belirleniyor. Almanya Katlenburg-Lindau’daki Max Planck Enstitüsü Güneş Sistemi Araştırmaları bilimcileri asteroitin koyu ve karbonlu bir yüzeye sahip olduğunu belirlemiş oldu. Bu da Dünya gibi iç gezegenlerde bulunan karbonun güneş sisteminin erken döneminde benzer asteroitler tarafından taşınmış olabileceğini gösterir.
530 km’lik çaplı Vesta, Güneş Sistemi’nin bozulmadan kalmış birkaç öngezegenimsi cisimlerinden biridir. Diğer cisimlerde olduğu gibi Vesta’da 4,5 milyar yıl önce çok sıcaktı ve üzerindeki volkanik etkiler birkaç milyon yıl içinde sona erdi.
Vesta’daki koyu maddenin varlığı erken dönemdeki cisimlerin yapısının anlaşılmasında önemli rol oynar. Max Planck Enstitüsü’nden Güneş Sistemi Araştırmaları Merkezi’nden Vishnu Reddy: “Elde ettiğimiz verilere göre Vesta koyu renkli karbon içerikli bileşikler açısından zengindir ve bunlar erken dönemde daha küçük asteroitlerin Vesta’ya çarpması sonucunda taşındı” diyor ve ekliyor:
“Amacımız Vesta gibi büyük asteroitleri inceleyerek Güneş Sistemi’nin erken dönemindeki maddenin doğasını ve o dönemde neler olup bittiğini ortaya çıkarabilmek.”
Beş yıl önce fırlatılan Şafak 16 Temmuz 2011’de Vesta yörüngesine girdi. Şafak’ın ikinci hedefi olan ve Mars-Jüpiter arasındaki asteroit kuşağının önemli cisimlerinden Ceres’e ise 2015’de ulaşacak.
