Gökbilimciler bir zamanlar büyük kütleli bir yıldızın daha sonra elmas bir gezegene dönüştüğünü düşündükleri yeni ve sıra dışı bir gezegen keşfetti.
Avustralya, Almanya, İtalya, İngiltere ve ABD’li gökbilimcilerden oluşan ekip Birleşik Krallık’taki (UK) Lovell Radyo Teleskopu ve Hawai’deki Keck Teleskoplarıyla gezegenin özelliklerini ortaya çıkardı.
Radyo dalgaları yayan atarcanın (pulsar) büyüklüğü küçük bir büyüklüğü kadar, sadece 20 km. Yıldızın spini ve radyo ışını Dünya’ya düzenli radyo dalgaları olarak ulaşıyor.
Yeni keşfedilen atarca, PSR J1719-1438 olarak kodlandı. Atarcanın yörüngesinde dolanan bir gezegen arkadaşı olduğu da belirlendi.
Atarca 4000 ışık yılı uzaklıkta ve Yılan (Serpens) takımyıldızında bulunmaktadır. Radyo ölçümleri gezegen hakkında gökbilimciler bilgi taşımaktadır.
Birincisi iki nesne arasındaki uzaklık 600 000 km. Bu uzaklığıyla gezegen atarca çevresinde Güneş’in yarıçapından da az bir uzaklıkta dolanıyor. Dolanım süresi ise iki saat on dakika.
İkincisi ise gezegenin çapının 60 000 km’den daha küçük (Dünya çapının yaklaşık 5 katı) olması gerektiğidir. Pulsara bu kadar yakın olan gezegen başka bir büyüklüğe sahip olsaydı parçalanırdı. Jüpiter’den çok küçük olmasına karşılık gezegen Jüpiter’den biraz daha fazla kütlelidir.
Prof. Bailes: “Gezegenin sahip olduğu yüksek yoğunluk onun yapısı hakkında ipuçları veriyor” diyor.
Çok hızlı dönen J1719-1438 atarcası bir milisaniyelik atarcalardır. Atarca kendi çevresinde dakikada 10 000’den fazla dönüş yapar. Kütlesi Güneş kütlesinin 1.4 katı olmasına karşılık bu kütleyi sadece 20 km’lik bir çapa sığdırmıştır. Gökbilimciler bir yıldızdan madde çalan ölü bir pusların sonunda böylesi hızlı dönen milisaniyelik atarcalara dönüştüğünü düşünüyorlar.
Çalışma ekibi üyesi İtalya-INAF-Osservatorio Astronomico di Cagliari’den (Cagliari Astronomi Gözlemevi) Dr. Andrea Possenti: “J1719-1438 bu senaryoya göre ortaya çıkmış olmalı. Aslında düşük kütleli X-ışını çifti atarcalarından olan J1719-1438’i, atarcaların atalarından kabul edebiliriz.
J1719-1438 atarcası, eşi beyaz cüce yıldızdan madde çalarak onun dış katmanlarını aldı. Böylece geriye kristal malzeme kaldı ki bu bir anlama geliyor: yıldızın büyük bir kısmı elmas yapısına benzemekteydi. Zaten yıldızın yoğunluğu da buna işaret ediyor.
Dr. Michael Keith: “Eğer grup, hidrojen ve helyumdan oluşsaydı yörüngeye sığamayacak kadar büyük bir alanı kaplardı. Bu nedenle grubun yapısı karbon ve oksijenden oluşmuş olmalı” diyor.
J1719-1438 atarcası yaklaşık 200 000 Gigabayt veri arasından bulundu. Keşif için aynı zamanda Almanya Max Planck Enstitüsü Radyo Astronomi’ne ait olan Effelsberg 100 metrelik radyo teleskopu da kullanıldı. Prof. Michael Kramer: “Bu şimdiye kadarki en geniş ve en büyük çalışma oldu. Çalışma sonucunda heyecan verici ve sıra dışı bir şeyi keşfetmekten ise mutluyuz” diyor.
Gezegenin kütlesi Dünya’nın 5 katı ise bu yaklaşık 30 septilyon eder. Elmasın 1 karatı 200 miligram ve bunun piyasa değeri yaklaşık 5000 lira ise gezegenin ekonomik değeri yaklaşık 150 oktilyon lira yapar. Son olarak bu da Türkiye’de bir memurun (maaşı 2000 lira ise) 75 septilyon yılda elde ettiği kazanca karşılık geliyor. 75 septilyon yıl ise evrenin bugünkü yaşının ( yani yaklaşık 14 milyar yıl) yaklaşık 6 katrilyon katı. Rakamlar büyük !
Hesabınızı anlamadım. 30 septilyon dediğiniz kg, ton veya gr mı? Buradan memur maaşına bağlayıp gezegenin yaşını nasıl ortaya çıkarıyorsunuz. Haberde adı geçen gezegen aslında zamanında bir beyaz cüce iken eşi olan atarcanın etkisiyle dış katmanlarını kaybedip geriye katı kısmı kalan bir cisim. Yani eskiden bir gezegen değilmiş. Bu da yaşının evrenin yaşından büyük olmaması demek oluyor.