ESA’nın Integral Gama Işınları Gözlemevi bir maddenin karadeliğe yakalanmadan 1 milisaniye önce sıcaklığının aşırı derecede yükseldiğini gözledi. Ancak gerçekten yakalanmış mı? Bu gözlemler maddenin büyük bir kısmının karadelikten kaçmış olabileceğini akla getiriyor.
Kimse bir karadeliğin yakınında bulunmak istemez.
Küçük bir gökadada büyük karadelik olduğunu keşfeden gökbilimciler, bu sayede evrenin erken tarihi hakkında çeşitli bilgiler edinebilir. Yeni yıldızların doğduğu cüce gökadadaki bir milyonlar güneş kütleli süper kütleli karadeliğin gökadaların gelişmesinden önce oluştuğu sanılıyor.
Henize 2-10 adındaki cüce gökada 30 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alıyor.
NASA’nın Chandra X-Işını Teleskopu çok büyük karadeliklerin birkaç milyar yıl içinde ne kadar aktif olduğunu belirledi. Çalışma, hangi tür yıldızların patlayarak karadelik veya nötron yıldızına dönüştüğünü ve Samanyolu’nun merkezindeki dev karadeliğin gelecekte ne tür etkileri olabileceğini açıklayabilir.
Yalnızca 30 yaşında yani emekleme döneminde olduğu sanılan bir karadelik Chandra Gözlemevi yardımıyla izleniyor. Eğer izlenen nesne bir karadelik ise bu şimdiye kadar keşfedilen en genç karadelik olacak. Keşfedilen nesne 50 milyon ışık yılı uzaklıktaki M100 Gökadası’nda bulunan ve SN 1979C olarak kodlanmış bir süpernova kalıntısıdır.
Bilim insanları uzaklarda yer alan bir gökadanın merkezindeki karadeliğin sarsılarak dönme yönünü değiştirdiğini buldular. Bir yandan çevresindeki gazı kendine çeken dev karadelik diğer yandan jet fışkırmaları yayınlıyor. Karadeliğin dönme yönü değiştiren etkinin ise başka bir gökadayla olan çarpışma olduğu düşünülüyor.
Bu birleştirilmiş görüntüde 12.7 milyon ışık yılı uzaklıktaki NGC 7793 gökadasının merkezinden uzak bir noktada güçlü bir karadeliği olan mikrokuasarı ortaya çıkardı. Görüntünün merkezine yakın kısmındaki zayıf yeşil-mavi ışık karadeliğin olduğu bölgeyi gösterirken, üstteki sarı-kırmızı ve alttaki sarı bölge fışkırmaların etksiyle ısınan gazı gösteriyor.
ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ile NASA’nın Chandra X-ışını Teleskopu ile yapılan ortak gözlemler sonucunda bir yıldız-karadelik çiftine ilişkin bugüne kadar keşfedilen en güçlü jet fışkırmalar ortaya çıkarıldı. Bilinen mikrokuasarlardan iki kat daha büyük bir mikrokuasarı saran 1000 ışık yılı çapındaki gaz balonda çok güçlü rüzgarlar olduğu görüldü.
Karadeliklerin küçük bir bölümü neden yüksek miktarlarda enerji yayar? Gökbilimciler bu sorunun yanıtı için NASA’nın Swift uydusundan aldıkları verileri değerlendiriyor.
Bu sorunun kaynağı ise süper kütleli karadeliklerin yalnızca yüzde biri. Elde edilen veriler bu yüksek enerjiyi birleşen gökadaların yeni karadeliklerinin oluşturduğunu gösteriyor.
ABD’deki Florida Teknoloji Enstitüsü ve Rochester Teknoloji Enstitüsü ile İngiltere Sussex Üniversitesi’ndeki gökbilimciler, yerel gökadalardan M87’deki süper kütleli dev karadeliğin beklentinin tersine gökadanın merkezinde bulunmadığını keşfettiler. Araştırma Hubble Uzay Teleskopu’ndan alınan verilerin ışığı altında gerçekleştirildi.
Gökbilimciler uzaktaki bir gökadada süper kütleli karadelik olma olasılığı yüksek bir cisim keşfetti. Ancak X-ışınları ile bir yıldız gibi görülebilen karadeliğin gökadanın merkezinde olmadığı belirlendi. Öyle ki bu karadelik merkezden kaçıyor. Bu ilginç keşif bir lisans öğrencisinden geldi.
