Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Mars Express aracının elde ettiği veriler ışığında bir zamanlar Mars’ı kaplayan okyanus resmedildi. Elde edilen verilerin ışığında suyun kaybolmasıyla yerini alan tortulu bölgeler dikkate alındı. 2005 yılından bu yana veri toplayan MARSIS radarının elde ettiği sonuçlar Grenoble Gezegen Bilimi Entitüsü (Institut de Planétologie et d’Astrophysique de Grenoble-IPAG) ve ve Irvine Kaliforniya Üniversitesi’nden Jérémie Mouginot ve ekibi tarafından yorumlandı. Aracın elde ettiği son iki yıla ait veriler ışığında Mars’ın kuzey ovalarının düşük yoğunluklu maddeyle kaplı olduğu fark edildi.
Dr Mouginot:“Bu tortunun bulunduğu bölgenin buz açısından bir yer olduğu sonucuna ulaştık. Bölgede bir zamanlar okyanus olduğunun en güçlü göstergesi görülen tortudur” diyor. Daha önce bölgede suyun varlığı hatta sahil şeritlerinin bulunduğundan şüphe edilmişti. Tartışma hâlâ sürmektedir.
Büyük bir olasılıkla 4 milyar yıl önceki sıcaklık artışı yüzey altındaki buzu jeotermal etkilerle eriterek oluşan suyun çeşitli çatlaklardan dışarı çıkması ve 3 milyar yıl önce iki büyük okyanusun oluşmasına neden olmuştu.
IPAG yöneticisi Wlodek Kofman: “MARSIS gezegen yüzeyinin 60 ile 80 m altına kadar olan buzun yüzeye çıkmış olabileceğini gösteriyor. Tüm bu derinlik içinde buzun bıraktığı tortul maddeyi görmek mümkün” diyor.
MARSIS’in elde ettiği çökelti bölgeleri nispeten radar yansıması düşük olan yerlerdir. Bu tür çökeltiler genellikle su tarafından aşınan parçacıklardan oluşmuştur. Bu da geçici okyanusu oluşturdu. Dr Mouginot’un tahminine göre yüzeye çıkan su çıkışı bir milyon yıl içinde çatlakların tekrara donarak kapanması ve yüzeydeki suyun buharlaşmasıyla ortadan kayboldu.
“Bu okyanusun yaşamı oluşturacak kadar uzun süreli kaldığını sanmıyorum” diyor.
Mars’ta yaşam kanıtı arayan astrobiyologların sıvı su için çok daha geçmişe dönmeleri gerekecek.
Tüm bunların ışığında Mars yüzeyinde bir zamanlar büyük miktarda sıvı su olduğuna ilişkin kanıtlarda hızla artmaya devam ediyor.
Olivier Witasse: “Mars’taki suya ilişkin kanıtlar ESA’nın Mars Express uzay aracının elde ettiği görüntüler, mineralojik veriler ve atmosfer ölçümlerine dayanıyor. Şimdi de yer altı radarı ile aynı sonuca ulaşıyoruz” diyor ve ekliyor:
“Tüm bunlara karşılık asıl soru yanıtsız kalmayı sürdürüyor: Tüm bu su nereye gitti?” Mars Express bu sorunun yanıtını bulabilmek için araştırmasını sürdürüyor.
