Bol Yıldız Doğuran Gökada: NGC 4490

Bu tuhaf şekilli güzel manzara yeni yıldızların doğum evlerinden biri. Hubble teleskopu ile elde edilen görüntüde havai fişek izlenimi veren parlak pembe alanlar kozmik çarpışmaların tetiklediği yoğun yıldız oluşum yerleridir. Görüntüdeki NGC 4490 gökadası ile burada görülmeyen komşusu NGC 4485 arasındaki kütle çekimi bir gerginlik oluşturmaktadır.

Bol yıldız oluşumuna sahne olan NGC 4490 gökadasının Hubble ile elde edilmiş görüntüsü (ESA/Hubble & NASA).

Evrendeki diğer temel kuvvetlere oranla kütle çekim kuvveti en zayıf olandır. Buna karşılık kütle çekimi büyük uzaklıklara kadar etki edebilir ve evrendeki en büyük cisimlerin hareketini sağlayan itici güçtür. NGC 4490’ın bu denli dağınık bir izlenim vermesinin nedeni de küçük gökada ile arasındaki çekim kuvvetidir. İki gökada sanki birbirlerine iple bağlı şekilde karşılıklı olarak dönmektedir.

NGC 4490 ile küçük komşusu NGC 4485 arasındaki kütle çekimi milyonlarca yıldır birbirini etkilemelerini sağlıyor. Bunun sonucunda yıldızlar, gaz ve toz yapılar çarpıştı. Bu olay sonrasında gökadalar birbirini iterek uzaklaştı. Şimdi de kütle çekimi etkisi gökadaları parçalamaya başladı. Kütle çekimi kuvvetinin merhametsiz olması iki gökadanın milyarlarca yıl sonra tekrar çarpışmasına neden olacaktır.

NGC 4490 (merkezdeki, büyük olan) ve komşusu NGC 4485’in oluşturduğu Arp 269 sistemi.

NGC 4490 ile NGC 4485 Özel Gökadalar Atlasında (Atlas of Peculiar Galaxies) Arp 269 koduyla yer almaktadır. Av Köpekleri takımyıldızı doğrultusunda yer alan ikili Dünya’dan 24 milyon ışık yılı uzaktadır. Aralarındaki etkileşim şekil ve özelliklerinin değişmesine neden olmuştur. NGC 4490 bir zamanlar Samanyolu gibi sarmal yapıdaydı. NGC 4485’de hâlâ sarmal yapının izleri görülse de bakış açımızdan alınan görüntülerin hiçbirinde bunlar görülmez.

Kozmik çarpışma iki gökadadaki yüksek yoğunluklu gaz ve tozun dalgalanmasına neden oldu. Bunun ardından yıldız oluşumu için uygun ortam oluştu. Fotoğrafta görülen parlak pembe küremsi alanlar, genç sıcak yıldızlardan yayılan morötesi ışığın uyardığı iyonlaşmış hidrojen bulutlarıdır. Bu hareketlilik NGC 4490’ın bol yıldız oluşturan gökada sınıfında olmasını sağladı.

Yıldız oluşumu iki gökadayı birbirine bağlayan 24.000 ışık yılı uzunluğundaki ince ipliksi yapıda da belirgindir. Buna karşılık hayat varsa ölüm de var demektir. Son birkaç on yıl içinde NGC 4490’da SN 1982F ve SN 2008ax gibi birkaç süpernova keşfedildi.

Hubble/ESA

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

%d