Çin Ay’da Çiçek Yetiştirecek

Çin Chang’e-4 Ay sondasını bu yılın sonunda fırlatmayı planlıyor. Sonda Ay’ın göremediğimiz yüzüne indikten sonra bir ilki deneyecek: Ay’da çiçek yetiştirecek.

Sonda, yanında patates, arabidopsis (fare kulağı teresi), lahana ve hardal bitkileri ile Ay’da yürütülecek ilk biyolojik deney için ipekböceği yumurtası taşıyacak.

“Ay’da mini biyosfer” deneyini Çin’in Chongqing Üniversitesi liderliğinde 28 Çin üniversitesi destekleyecek.

Ay’da Yaşam Koşulları

Özel alüminyum alaşımlı malzemeden üretilen silindirik teneke, 18 cm boyunda, 16 cm çapında olup 0,8 litre net hacim ve 3 kg kütlelidir. Teneke ayrıca hava, su, besin çözeltisi, küçük kamera ve veri iletim sistemi gibi ekipmanda içerecek.

Sonda, tohumların Ay’da çiçeklenme aşamalarını fotoğraflayarak Dünya’ya iletecek.

Astronotlar bugüne kadar Uluslararası Uzay İstasyonunda bitki yetiştirdi. Çin’in Tiangong-2 uzay laboratuvarında pirinç ve arabidopsis yetiştirildi. Ama bu deneyler yerden 400 km yüksekteki alçak Dünya yörüngesinde yapıldı. Dünya’dan 380 bin km uzaktaki Ay’da bunu denemek oldukça karmaşık bir iştir.

Deneyin sorumlusu Chongqing Üniversitesi başkan yardımcısı Liu Hanlong, Ay’ın atmosferi olmadığından sıcaklığının 100 C derece ile -100 C derece arasında değiştiğini belirtiyor.

“Sıcaklığın -1 ile 30 C derece arasında tutulması ve nemin doğru değerde olması beslenme için oldukça önemlidir. Ay yüzeyindeki doğal ışığın teneke içine yönlenmesi için bir tüp kullanacağız. Böylece bitkilerin büyümesini sağlayacağız” diyor deneyin baş tasarımcısı Xie Gengxin.

Liu: “Tohumların yeşermesi için Ay’daki fotosentez şartlarını araştırmak istiyoruz” diyor.

“Neden patates ve arabidopsis? Arabidopsisin büyüme periyodu oldukça kısa ve duruma daha uygun. Patates ise gelecekteki uzay yolculukları için önemli bir besin kaynağı olabilir. Bu deneyle Ay yüzeyinde uzun süreli yaşamak için gerekli bilgiyi sağlamayı umuyoruz.”

Çin’de halkın ve özellikle gençlerin Chang’e-4 görevine katılmaları isteniyor. Çin Ulusal Uzay Ajansı (CNSA) yönetimi 2016’da öğrenciler arasında taşınacak aletlerin tasarlanmasıyla ilgili bir fikir yarışması başlattı.

Yarışmaya 200’den fazla başvuru geldi ve bunların arasından “Ay mini biyosfer” deneyi seçildi.

Ay’ın Arka Yüzü

Ay’ın Dünya’ya kilitli olması nedeniyle uydumuzun bir yüzünü görebilmekteyiz. Ay’ın “arka yüzü” denilen kısım Dünya’dan göremediğimiz diğer yarısıdır.

Bu bölgenin karmaşık jeolojik geçmişi ve bilimsel ve uzay keşifleri için hedef olması anlamına gelir. Ancak oraya inmek kolay değildir ve sinyalleri Dünya’ya yollamak için yardımcı uydu gerekmektedir.

Çin Chang’e-4 uydusunu Mayıs sonu ya da Haziran başında Dünya ile Ay arasında çekim kuvvetinin sıfır olduğu Lagrange noktası, L2’ye yollamayı planlıyor. Bunun ardından uydunun Ay yüzeyine iniş süreci başlatılacak ve sonda Ay’ın Güney yarıküredeki Aitken havzasına indirilecek.

Chang’e-4 ayrıca Hollanda, İsveç, Almanya ve Suudi Arabistan tarafından geliştirilen bilimsel aletleri de taşıyacak.

Xinhuanet