Hawai Subaru Teleskopu’nun kızılötesi verilerinden hareket eden uluslararası bir gökbilimci ekibi parlak yıldız GJ 504 çevresindeki dev bir gezegenin görüntüsüne ulaştı. Birkaç Jüpiter kütle ve boyutundaki GJ 504b gezegeni doğrudan görüntüleme yöntemleri kullanılarak tespit edilmiş güneş benzeri bir yıldızın en düşük kütleli gezegenidir.
NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Michael McElwain: “Bu dev gezegene seyahat edebilseydik onu karanlıkta görebileceğiniz bir kiraz çiçeği kadar parlak görürdük. Yakın-kızılötesi kameralarımızın saptadığı bu renk, atmosferinde az miktarda bulut olduğunu gösterir. Diğer doğrudan görüntülenen gezegenler ise çok daha fazla mavi renge sahiptir” diyor.
GJ 504b’nin yıldıza uzaklığı ise, Jüpiter devlerinin oluşumunu açıklayan kurama ters gelecek şekilde, Jüpiter’in güneş’e uzaklığının dokuz katı kadardır.
En yaygın kabul gören fikir Jüpiter benzeri gezegenlerin genç yıldızı saran gazı toplayan çekirdekle oluştuğunu söyler. Asteroitler ve kuyrukluyıldız çarpışmaları buna hammadde sağlar ve çekirdek yeterli kütleye ulaştığında yakınındaki gazı çekim gücüyle çekerek hızla gezegeni oluşturur.
Bu model Neptün-Güneş uzaklığı olan 30 astronomik birime ya da 30 GB (Dünya-Güneş uzaklığının 30 katı) kadar iyi çalışır. Yıldızdan 43,5 GB uzaklıktaki GJ 504b’de ne kadar etkili olduğu yeterince bilinmemektedir.
New Jersey Üniversitesi’nden Markus Janson: “Bu gezegen, geleneksel gezegen oluşumu çerçevesinde açıklamaya zorlandığımız bir alanda bulunuyor. Bu nedenle alternatif kuramları dikkate almak ya da çekirdek-büyüme kuramındaki temel kabullerin bazılarını yeniden gözden geçirmek gerekmektedir” diyor.
Araştırma birkaç yüz yakın yıldızın taranması amaçlanan SUBARU Ötegezegen ve Disklerin Stratejik Taranması (SEEDS) projesi kapsamında yapıldı. Japonya Ulusal Gözlemevi’nden (NAOJ) Motohide Tamura tarafından yönetilen 5 yıl süreli projeye 2009 yılında başlandı.
Diğer yıldızların gezegenlerini gözlemek için en önemli yöntem olan doğrudan görüntüleme, aynı zamanda en zor olanıdır.
Tokyo Teknoloji Enstitüsü’nden Masayuki Kuzuhara: “Görüntüleme yöntemi gezegenin parlaklık, sıcaklık, atmosfer ve yörünge gibi temel özellikleri hakkında bilgi sağlar. Ama bir projektöre yakın geçen bir ateş böceğinin resmini çekmek kadar da zor bir iştir” diyor.
SEEDS projesi kapsamında çalışan teleskop Dünya atmosferinin etkilerini gideren iki araçla yakın kızılötesi dalga boyunda görüntü alır.
Araştırmacılar GJ 504b’nin dört Jüpiter kütlesinden daha büyük ve yaklaşık 237 santigrat derece sıcaklıkta olduğunu hesapladı.
Güneş’ten biraz daha sıcak olan G0 tipindeki GJ 504 ise Başak takımyıldızında yer alıp çıplak gözle zorlukla görülebilir bir yıldızdır. Yıldız 57 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Yıldızın rengi ve dönme süresine bağlı larak sistemin 160 milyon yıl yaşında olduğu tahmin ediliyor.
Genç yıldız sistemleri oluşum aşamasında kendi kızılötesi parlaklıklarını iyi gösterdiklerinden en cazip hedeflerdendir.
