Uzak bir gökadadaki ölen bir yıldızdan gelen gama ışınları patlaması gökbilimcileri adeta büyüledi. Gama ışını patlamaları kısaca GRB olarak ifade edilir. Bu patlamaya GRB 130427A adı verildi ki şimdiye kadar böylesi parlak ve yüksek enerjiye sahip ışık görülmemişti.
NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Fermi Gama-ışını Uzay Teleskopu ekibinden Julie McEnery: “Uzun zamandır gama ışını parlaması bekliyorduk ki bu şok edici patlamayla karşılaştık. Patlama yer teleskopları ve uzay teleskoplarıyla kaydedildi ve rekor denecek kadar uzun sürdü” diyor.
27 Nisan 2013 günü Türkiye saatiyle 12:47’de Fermi Gama Işını Parlama Monitörü (GBM) Aslan takımyıldızında yüksek enerjili bir ışık parlaması belirledi. Bunun ardından parlama Swift uydusuyla da onaylandı.
Fermi’nin Geniş Alan Teleskopu (LAT) en az 94 milyar elektron volt enerjili başka bir ifadeyle görünür ışık enerjisinin 35 milyar katı enerjili bir gama ışını kaydetti. Bu enerji LAT’ın daha önce kaydettiği en yüksek enerjinin üç katıdır. Dolayısıyla patlama kendi alanında bir rekor sahibi oldu.
Patlama keşfin ardından Swift ve yer merkezli teleskoplarla görünür, kızılötesi ve radyo dalga boylarında tespit edildi. Gökbilimciler bu gözlemler sonucunda GRB’nin 3,6 milyar ışık yılı uzaklıkta gerçekleştiğini hesapladılar.
Gama ışını patlamaları evrendeki en parlak patlamalardır. Gökbilimciler bu patlamaların büyük kütleli yıldızların nükleer yakıtının bitmesinin ardından kendi ağırlığı altında çökmesiyle oluştuğunu düşünüyor. Çekirdek çökmesiyle parçacıklar yaklaşık ışık hızında dışarı savrulur.
GRB yeterinse yakın bir yerde ise gökbilimciler bir hafta içinde buna neden olan süpernovayı görebiliyor. Yer merkezli gözlemler sonucunda GRB 130427A’nın yeri izlenerek süpernovayı görebilecek.
