|
|
|
Mars’taki genç bir kraterin yanındaki kayaların üzerini kaplayan madde Fırsat’ın (Opportunity) dikkatinden kaçmadı. Fırsat, uzun yolculuğuna çıkmadan önce 6 hafta süresince “Concepción” adı verilen krateri inceledi. Krater yaklaşık 10 m çapındadır. Önce yörünge aracından saptanan hedefteki kraterden gelen ışınlar onun genç olduğunu söylüyordu.
Kraterin açıldığı yerden dışarı fırlamış görünen kayalar, Fırsat’ın 2004’ten bu yana gözlemlediği Mars kaya yapısından farklı değil: yumuşak, sülfat açısından zengin, yüzeylerini küçük kürecikler şeklinde kaplamış olan kumtaşlı yapılar. Bu küçük kürecikler demir açısından çok zengin olduğundan “yaban mersini”ne benzetildi. Yüzlerce kayanın üzerini kaplayan bu yabanmersinleri, koyu grimsi bir renkteler.
Fırsat’ın kolunda bulunan gelişmiş aletler ile bu çikolata rengindeki tepeleri kaplayan madde incelendi. Bazı yerlerde kürelerin ince ve pürüzsüz olduğu görüldü.
Oldukça hızlı ve sert gerçekleşen çarpma sonucunda oluşmuş kraterin oluşmasıyla açığa çıkan enerjiyle kumtaşının bir kısmı eriyerek buharlaşmış ve geriye böylesine parlak malzeme kalmış.
Fırsat’ın incelmesi sonucunda iki varsayım ortaya çıkmış. İlkine göre, çarpmanın etkisiyle yabanmersininin yapısındaki kumtaşının bir kısmı eriyerek böylesine bir yüzey oluşturmuş. Diğerine göreyse böylesine bir yüzey başka bir etkene bağlı olmadan kayalardaki kırılmalarla gerçekleşmiş olabilir. Her iki sonuçta da yabanmersini şeklindeki yapılar ortaya çıkabilmektedir.
İşin bir başka ilginç yönü ise, Mars’ta çok farklı yerlerde görülen bu tür yapıların, küçük bir kraterin çevresinde daha fazla yoğunlaşmasıdır. Burada kraterle, kraterin çevresindeki yapılar arasında bir bağ olabilir mi?
Alınan koyu ışınlardan dolayı erozyona henüz uğramadığı belirlenen kraterin genç olduğu kesin. Fırsat’ın şimdiye kadar gördüğü en genç kraterdir.
Kraterden alınan ışınların koyu olmasının nedeni de kraterdeki koyu renkli kumtaşlarıdır. Bu taşlardan gelen ışınlar yörüngeye gölgeli ulaştığından koyu görünüyorlar.
Kaynak: NASA/JPL
