Gökyüzünün X-Işını Görüntüsü

Gece gökyüzüne baktığınızda filmin sadece bir bölümünü görürüz. Evrendeki en güçlü ve enerjik olayların bir kısmı gözlerimize, hatta en güçlü optik teleskoplara bile kendini göstermez.

Neyse ki bu olayları görecek farklı gözlere sahibiz. Örneğin ESA’nın XMM-Newton teleskopu gibi. Bu teleskop ile X-ışını dalga boyundaki yüksek enerjili cisimler görünür hale getirilir.

X-isini_goruntusu
Gökyüzünün XMM-Newton Teleskopu ile X-ışını dalga boyunda alınmış görüntüsü (ESA/XMM-Newton/Gunther Hasinger, Nico Cappelluti, and the XMM-COSMOS collaboration).

XMM-Newton ile elde edilen bu görüntü, COSMOS adlı veri bütününe ait gökyüzünün bir kısmını göstermektedir. COSMOS gökada gelişimlerini yer ve uzay merkezli teleskoplar yardımıyla görmeye çalışan bir projedir. Sadece bu görüntü bile iki bin dolayında süper kütleli karadelikler ve yüzden fazla gökada kümesini gösterir.

Küçük noktasal kaynaklar çevresini iştahla temizleyen süper kütleli karadelikleri gösterir. Tüm gökadaların merkezlerindeki süper kütleli karadelikler, çevrelerini kuşatan maddeyi yutarken, yüksek enerjili ışıma ve güçlü jetlerin yayımına neden olurlar. Bu yüksek enerjili kalıntı disklerini görmenin en iyi yollarından biri X-ışını teleskopu kullanmaktır.

Görüntüde ağırlıklı olarak kırmızı ve sarı renklere bürünmüş büyük lekeler ise büyük kozmik sınıfların yeni türlerini ortaya koymaktadır. Bu lekeler birkaç bin gökadanın birlikteliğiyle oluşan ve kütle çekimi etkisiyle bir arada duran gökada kümeleridir. Bu kümeler içindeki gökadaları saran sıcak gaz ancak X-ışını gözlemleriyle gözlenebilir.

Görüntü kırmızı (0,5-2 keV), yeşil (2-4,5 keV) ve mavi (4,5-10 keV) filtreleriyle elde edilmiştir. 2003-2005 yılları arasında alınan verilere dayanan bu görüntünün gökyüzünde kapladığı alan dolunayın neredeyse üç katı (1,4 derece) kadardır.

ESA

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

%d