Mars atmosferindeki değişimi ve geçmişte neler yaşadığını araştıracak yeni Mars aracı MAVEN, 21 Eylül 2014’te gezegenin yörüngesine girecek.
Uzay aracı 711 milyon kilometre yol aldıktan sonra yörüngeye yerleşmek için manevra yapmaya başlayacak. Bunu ise altı pervane motorunun kısa süreli yakarak gerçekleştirecek. Gereken manevralar için motorlarını 33 dakika boyunca ikişer ikişer yakacak.
Mars araştırmasında önemli bir dönüm noktasını oluşturacak olan MAVEN aslında 11 yıllık bir projedir.
Colorado Üniversitesi’nden MAVEN projesi baş araştırmacısı Bruce Jakosky: “Mars atmosferinin üst kısmını gözleyerek Güneş ve güneş rüzgârlarının atmosfere olan etkisini araştıracağız” diyor.
Bu gözlemler sonucunda bilim insanları Mars atmosferinin geçmişte neler yaşadığını ve neden inceldiğini anlayabilecek.
Yolculuk
Kasım 2013’te fırlatılan MAVEN Aralık 2013 ve Şubat 2014’te iki kez yörüngesini düzeltti.
Parçacıklar ve Alanlar Paketi, Uzaktan Algılama Paketi ile Nötr Gaz ve İyon Kütle Tayfölçeri olmak üzere iç bilimsel aletinin ayarları aracın Mars yolculuğu sırasında tamamlandı.
NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden “Aracın yolculuğu sırasında yapılan bu ayarlamalar MAVEN’in yörüngeye oturduktan kısa süre sonra gözleme başlayacağı anlamına geliyor” diyor.
Araç yolculuğu sırasında da Parçacıklar Paketi’nin yardımıyla gezegenler arası boşluktaki güneş rüzgârı değerlerini ölçtü.
MAVEN’in Mars yörüngesine oturma alıştırmaları ise bir bilgisayar benzetimiyle iki hafta önce yapıldı. Şu an MAVEN’in her hareketi bu benzetimle uyumlu bir şekilde gerçekleştiriliyor.
Yörüngeye doğru
Yörüngeye oturma işlemleri MAVEN’in üzerindeki bilgisayarlar tarafından gerçekleştirilecek. Ekip bu sırada aracın konumu, hızı ve yönü ile ilgili bilgileri düzenli olarak alacak. Manevralar için gereken düzeltmeler 25-26 Santigrat derece sıcaklığında tutulacak yakıtla sağlanacak.
Her şey yolunda giderse araca diğer komutlar iletilecek. Aracın yörüngeye oturmasından 6 ile 24 saat önce düzeltmeler verilecek.
Bilgisayarlarda olabilecek herhangi bir hata durumunda sistemler kendilerini sıfırlayıp tekrar kurabilecek şekilde ayarlandı. Ayrıca MAVEN üzerindeki anten ile sürekli iletişim içinde olunacak.
Bu manevralar sırasında gezegenin kuzey kutbunun 380 kilometre üzerinden uçacak araç deposundaki yakıtın yarısını da harcamış olacak.
MAVEN’in herşeyin normal olduğunu ve yörüngeye oturduğunu bildirmesinden üç dakika sonra ise motorları kapatılacak. Böylece araçla dünya arasında düzenli iletişime geçilerek veri aktarımları yapılacak.
Goddard’dan MAVEN projesi operasyon yöneticisi Carlos Gomez-Rosa: “İşte o zaman derin bir nefes alacağız” diyor.
Ekip daha sonra yeni talimatlar vererek aracın tüm aletlerini kontrol edecek.
Mars’a yeni bir bakış
Ekip araca yörüngeye yerleşmesi için gereken dört buçuk saat boyunca altı manevra yaptıracak.
Gezegenin çevresinde eliptik yörüngede dolanacak olan MAVEN üst atmosfere en fazla 150 kilometre kadar yaklaşacak. Buna karşılık gezegenden en fazla 6300 kilometre uzaklaşacak.
MAVEN bu gel-gitler arasında düzenli bir şekilde atmosferdeki gaz bileşenlerini ve yoğunluklarını ölçecek.
“MAVENin üst atmosfer çevresindeki yörüngesi önceki Mars araçlarıyla benzerlik gösterir. Araçla gezegenin geçmişte neler yaşadığı ile yaşanabilirlik seviyesini ölçerek yeni bir bakış açısı yakalamayı umut ediyoruz” diyor Jakosky.
