Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi (ESO)’nin Çok Büyük Teleskopu (Very Large Telescope-VLT) ile gaz ve toz diski içinde oluşan yeni yıldızların yakın plan görüntüsü elde edildi. Yıldızların kendileri görünür ışıkta görünmemesine karşılık onlardan çıkan madde çevrelerindeki gaz ve toz bulutlarıyla çarpışarak oluşturdukları parlak yaylar, balonlar ve çizgilerle hoş bir görüntü oluşturuyor.
Yıldız oluşturan bölgelerden olan NGC 6729, dünyaya yakın olduğu için üzerinde en fazla çalışılan ve gözlem yapılan bulutsulardan biridir. Bölgenin geniş alan görüntüsü ise daha önce alınmıştı. ESO’nun Gizli Hazineleri-2010 yarışmasında NGC 6729 üçüncü sırada yerini almıştı.
Molekül bulutların içerisinde oluşan ve gelişen yıldızlar görünür ışıkla çalışan teleskoplarla görülemez. Görüntünün sol üstünde çok bir yıldız kendini gösteriyor. Doğrudan görülememesine karşılık çevresinde oluşturduğu yapı görüntüye egemen oluyor. Bebek yıldızlardan saatte bir km gibi yüksek bir hızla yayılan madde fışkırmaları, çevredeki gaza çarparak şok dalgalarının oluşmasına neden oluyor. Bu şoklar garip bir şekilde parlayan yayların veya Herbig-Haro nesneleri olarak bilinen küçük dairesel gaz kütlelerinin oluşmasına neden oluyor. (1)
Görüntüde Herbig-Haro nesnelerinin çıkarılan madde ile oluşan sınırları görülüyor. Yuvarlak kütle ve halkalar sol üstten başlayan ve alt merkeze doğru gittikçe parlaklaşıyor. Sol üstte görülen kılıca benzer tuhaf yapı büyük bir olasılıkla Herbig-Haro nesnesi değildir ve yıldızdan gelen ışığın tozdan yansıması ile oluşmuştur.
Renklendirilmiş görüntü ESO-VLT üzerine takılan FORS1 aletiyle elde edilmiştir. Görüntülerde iki filtreyle hidrojen (turuncu) ve iyonlaşmış kükürt (mavi) ortaya çıkarılmıştır. Bu renkler çarpışan maddelerin yoğunluğunu ve hızlarını gösterir. (2)
Notlar
1. Gökbilimciler George Herbig ve Guillermo Haro bu nesneleri gören ilk kişiler değildi, ancak bu nesneleri tayfölçerleriyle inceleyen ilk bilim insanlarıydı. Onlar yıldızlardan aldıkları morötesi ışıma ile bu nesnelerin sadece ışığı yansıtan gaz ve toz kümeleri olmadığını fark ettiler. Bu nesneler yıldızlardan atılan maddeler ile oluşmuş yeni bir nesne grubuydu.
2. İyonlaşmış kükürt ve hidrojen bulutsuda kırmızı ışık yayar. Kükürtün ayrılması için mavi filtre kullanılmıştır.
