21 milyon ışık yılı uzaklıktaki Fırıldak ya da M101 Gökadası NASA’nın dört ayrı teleskopu ile morötesi, kızılötesi, görünür ve X-ışını ortamlarında görüntülendi. Ortaya çıkan birleştirilmiş görüntüde M101’ün sarmal kollarına sıkıca sarılmış genç ve yaşlı yıldızların eşit dağılımı göze çarpıyor.
Merhaba… Sağlık sorunu ve tedavi süresinin uzun olması nedeniyle bir süredir gökbilim haberlerine ara vermek zorunda kaldım. Tedavi süreci artık sona geldi. O nedenle tekrar işbaşına, Astronomi Diyarı’na döndüm. İlk yazıyı da bir süpernova haberiyle vermek istedim.
NASA’nın Chandra X-Işını Gözlemevi verilerini kullanan gökbilimcilere göre Samanyolu merkezindeki dev karadelik çevresinde görülen buharlaşma ve fişeklerin nedeni yutulan asteroitler olabilir. Fişekler birkaç saat içerisinde parlaklıklarını yüz katına çıkarıyor.
Büyük kütleli yıldızların hayatı, patlamaları sonrasında görülen yapının incelenmesiyle ortaya çıkarılabilir. NASA’nın Chandra X-Işını Gözlemevi 12 yıldır gökada üzerinde çeşitli yerlerde görülen süpernova kalıntılarını inceliyor.
Bu incelemelerin son örneği ise G350.1+0.3 olarak kodlanmış süpernova kalıntısıdır.
Kuğu X-1 olarak adlandırılan sistemde büyük bir yıldızın çökmesiyle oluşan bir karadelik bulunmaktadır. Karadelik, eşi olan bir mavi yıldızdan madde çalmaktadır. Bu madde karadeliğe düşmeden önce karadeliğin çevresini saran bir disk oluşturmaktadır (kırmızı ve turuncu renkle gösterilmiş).
Yakınımızdaki yıldız oluşum bölgesi 30 Doradus (ya da Tarantula Bulutsusu) Samanyolu’na komşu gökada Büyük Macellan Bulutu’nda yer alır. Tarantula Bulutsusu’nun merkezindeki 2400 büyük kütleli yıldız yoğun ışıma ve güçlü rüzgâr üretirler. Mavi renk milyon derece sıcaklığındaki gazdır.
Yüksek kütleli yıldızlar gökada içine enerji pompaladıkları için önemlidirler. Ancak bu yıldızlar bizden çok uzaklarda olup gaz ve toz bulutu içinde saklıdırlar. NGC 281’de bunlardan biridir. Bulutsu 9200 ışık yılı uzağımızdadır.
NASA’nın Chandra X-Işını Gözlemevi ve Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) Çok Büyük Teleskopu (VLT) ile elde edilen veriler yüksek enerjili ışıma yayan bir gezegenin saniyede 5 milyon ton madde kaybederek buharlaştığını gösterdi. Bu sonuç bazı gezegenler için hayatta kalmanın hiç de kolay olmadığını gösteriyor.
NASA’nın Chandra X-Işını Gözlemevi Samanyolu benzeri sarmal bir gökadanın merkezinde çift süper kütleli karadelik olduğunu keşfetti. Gökada, 160 milyon ışık yılı uzaklığıyla en yakın çift süper kütleli karadelikli gökadadır.
NGC 3393 sarmal gökadasının merkezindeki karadelikler birbirinden sadece 490 ışık yılı uzaklıktadır.
Arp 302 olarak da bilinen VV340 ders kitaplarına girecek nitelikte iyi bir gökada çarpışması örneğidir. Görüntüde üstte görülen VV 340 Kuzey ve altta görülen gökada ise VV 340 Güney olarak bilinir. Bu iki gökada milyonlarca yıl sonra, tıpkı Samanyolu ve Andromeda gökadalarının milyarlarca yıl sonra birleşeceği gibi birleşecektir.