İlk kez bir karadeliğe doğru akan sıcak gazın görüntüsü, yaydığı X-ışınları ile elde edildi. NASA’nın Chandra X-Işınları Gözlemevi ile gerçekleşen gözlemler modern astrofiziğin en önemli iki problemini çözmeye yardımcı olacak: karadelikler nasıl büyüyor ve kütleleriyle kütle çekimi arasındaki ilişkiyi hesaplayabilmek.
Şimdiye kadar elde edilen en ayrıntılı x-ışını görüntülerini kullanan gökbilimciler büyük karadeliklerin erken evrenin ortak nesnelerinden olduğunu gösterdi. NASA’nın Chandra X-Işını Gözlemevi ile yapılan keşifte daha önce küçük olan karadeliklerin zamanla bulundukları gökadanın da büyümesiyle geliştikleri görüldü.
Gerek kızılötesi gerekse de X-ışını görüntüleriyle gözlenen büyük yıldızların aynı zamanda çevrelerine önemli miktarda X-ışını yaydıkları belirlendi.
Bu görüntü Spitzer Uzay Teleskopu’nun kızılötesi verilerinden elde edildi. Görüntüde kare ile işaretlenen bölgelerdeki mavi ile gösterilen noktalar X-ışını kaynaklarıdır.
Bu birleştirilmiş görüntü ünlü “Yüzüklerin Efendisi” romanındaki kötü niyetli karakterin gözünden esinlenerek gökbilimciler tarafından “Sharon’un Gözü” olarak adlandırılan NGC 4151 sarmal gökadasının merkezi bölgesini gösteriyor. 43 milyon ışık yılı uzaklıktaki Sauron’un Gözü, Av Köpekleri (Canes Venatici) takımyıldızında bulunuyor.
M82 olarak bilinen gökadanın Chandra X-Işını Gözlemevi’yle alınan görüntüsünde oldukça yüksek hızda gerçekleşen yıldız oluşumları görülüyor. M82, Dünya’dan 12 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunuyor.
M82 normal bir gökadaya göre yüzlerce kez daha fazla yıldız oluşturan bol yıldızlı gökadadır.
Küçük bir gökadada büyük karadelik olduğunu keşfeden gökbilimciler, bu sayede evrenin erken tarihi hakkında çeşitli bilgiler edinebilir. Yeni yıldızların doğduğu cüce gökadadaki bir milyonlar güneş kütleli süper kütleli karadeliğin gökadaların gelişmesinden önce oluştuğu sanılıyor.
Henize 2-10 adındaki cüce gökada 30 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alıyor.
Bu görüntü 5000 ışık yılı uzaklıktaki yıldız oluşum bölgelerinden Rozet Bulutsusu’na ait. Görüntüdeki beyaz hat ile sınırlandırılmış ve kırmızı yıldızları ortaya çıkaran görüntü ise Chandra X-ışını Teleskopu ile alınmıştır. Merkezde daha yoğun şekilde genç yıldızların kümelenmiş hali görülürken kenarlara doğru bu yoğunluk azalmakta.
Renklendirilmiş görüntü 3.2 milyar ışık yılı uzaklıktaki Abell 1758 gökada kümesinde çarpışmaya uğrayan iki küçük gökadanın etkilerini ortaya çıkarmıştır. Görüntüdeki mavi renk Chandra X-ışını verilerini ve pembe renk ise Hindistan’daki Dev Metre Dalga boyu Radyo Teleskop (GMRT) ile oluşturuldu.
Bir yanardağın patlama anını andıran bu görüntü aslında Çok Büyük Teleskop Dizisi (VLA) ve Chandra X-Işını Teleskopu tarafından alınan büyük gökada M87’ye ait. 50 milyon ışık yılı uzaklığıyla dünyaya görece yakın gökadalardan olan M87, binlerce gökadanın yer aldığı Başak kümesinin merkezinde yer alır.
Bilim insanları uzaklarda yer alan bir gökadanın merkezindeki karadeliğin sarsılarak dönme yönünü değiştirdiğini buldular. Bir yandan çevresindeki gazı kendine çeken dev karadelik diğer yandan jet fışkırmaları yayınlıyor. Karadeliğin dönme yönü değiştiren etkinin ise başka bir gökadayla olan çarpışma olduğu düşünülüyor.