Evren, X-ışınları, gama ışınları ve nötrinolar gibi enerjik parçacıklarla doludur. Bununla birlikte yüksek enerjili kozmik parçacıkların çoğunun kökeni açıklanamamıştır. Uluslararası bir gökbilimci ekibi bunları açıklayan …
gama ışını
Kozmik Işınların Kaynağı Belirlendi
NASA’nın Fermi Teleskopu süpernova kalıntılarının kozmik ışınlar ürettiğini kanıtladı.
NASA’nın Fermi Gama-ışını Uzay Teleskopu verilerinin kullanıldığı bir çalışmada, evrende çok hızlı hareket ederek yayılan kozmik ışınların, süpernova kalıntılarınca ürettildiği gösterildi. Zaten Fermi’nin ana görevi kozmik ışınların kökenini ortaya çıkarmaktı.
Fermi ile Yeni Bir Enerji Kaynağı Keşfedildi
Fermi Gama Işını-Uzay Teleskopu’nun verilerini incelemeyi sürdüren araştırmacılar yeni enerji kaynaklarının varlığını açıkladılar.
Fermi’nin Geniş Alan Teleskopu (LAT) ışığın en enerjik formu olan gama ışınlarını yayan kaynakları kaydedilmek amacıyla her üç saatte bir tüm gökyüzünü tarar.
Karadelik Çevresinde Milisaniyelik Yaşam
ESA’nın Integral Gama Işınları Gözlemevi bir maddenin karadeliğe yakalanmadan 1 milisaniye önce sıcaklığının aşırı derecede yükseldiğini gözledi. Ancak gerçekten yakalanmış mı? Bu gözlemler maddenin büyük bir kısmının karadelikten kaçmış olabileceğini akla getiriyor.
Kimse bir karadeliğin yakınında bulunmak istemez.
Fermi Gökadamızda Dev Bir Yapı Keşfetti
NASA’nın Fermi Gama Işını Uzay Teleskopu Samanyolu merkezi bölgesinde daha önce bilinmeyen bir alanı keşfetti. 50 000 ışık yılı boyunca yayılan alanın kaynağı belli olmamasına karşılık gökada merkezindeki bir süper kütleli karadeliğin patlama kalıntısı olabileceği üzerinde duruluyor.
Bir Keşif de Bizden
Başını Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi’nden Doç.Dr. Ersin Göğüş’ün çektiği uluslararası bir ekip Samanyolu’nda ki 7. Yumuşak Gama Işını tekrarlayıcısını (Soft-gama-ray repeater-SGR) keşfetti. Keşif 19 Mart 2010’da Swift uydusunun bölgede gerçekleşen patlamayı farkedince gerçekleşti. Ne diyelim, tebrikler Ersin Hocam.
Erboğa A’dan Yayılan Gama Işınımı
Radyo dalgaları ile gözlenen Erboğa A (Centaurus A-Cen A) gökadası çıplak gözle görülebilseydi, 20 dolunay büyüklüğünde bir alanı kaplardı. Bizim görünür ışıkla göremediğimiz gökadanın merkezinde ise süper kütleli bir karadelik bulunuyor.
Yeni Tip Süpernova
İlk kez süpernova gibi patlayan gama ışını gözlenmeyen bir gama ışını patlaması gözlendi. Sanki bir terslik var gibi değil mi? Gama ışını görünmüyorsa nasıl gama ışını patlaması denilebiliyor. Haberin ayrıntılarını görelim.
Çok Uzaklardan Çok Parlak Bir Gökada
Milyarlarca ışık yılı uzaklıktaki bir gökada NASA’nın Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu’nun dikkatinden kaçmadı. 15 Eylül’de başlayan şiddetli parlamalarla gökada, görünen evrendeki en parlak gama ışını kaynağı oldu.
Gökbilimciler, 7.2 milyar ışık yılı uzaklıktaki Kanatlıat (Pegasus) takımyıldızındaki 3C-454.3 adlı aktif gökadanın bu görüntüsünü “muhteşem” olarak tanımladılar.
İtalya’daki Nükleer Fizik Enstitüsü’nden Gino Tosti, gökada içindeki karadelikte her neler oluyorsa çok yüksek hızlarla jet fışkırmaları algıladıklarını ve ve olağanüstü parlamanın nedeninin bu jetler olduğunu vurguluyor.
Kozmik Işınlar Nereden Geliyor?
Atmosferimiz uzaydan gelen parçacıklar tarafından sürekli bombardıman edilir. Bu gizemli parçacıklar henüz 100 yıl kadar tespit edildi. Ancak teknolojinin gelişmesiyle birlikte gelişen ve 10 yıllık bir geçmişe sahip yeni nesil teleskoplarla bu kozmik ışınların yapısı, nasıl oluştukları gibi sorulara yanıt aranmaya başlandı. Bu parçacıklar süpernovalar sayesinde hızlandığı ortaya çıkmıştır ancak tüm sorular yanıt bulmamıştır.
Atmosferi izlemekle görevli Cherenkov teleskopları uzun zamandır kozmik ışınları izlemekte ve bu ışınlar hakkında gerekli bilgiyi toplamaktadır.