Çok Uzaklardan Çok Parlak Bir Gökada

Çok Uzaklardan Çok Parlak Bir Gökada

ByÜmit Fuat Özyar Gökada

Milyarlarca ışık yılı uzaklıktaki bir gökada NASA’nın Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu’nun dikkatinden kaçmadı. 15 Eylül’de başlayan şiddetli parlamalarla gökada, görünen evrendeki en parlak gama ışını kaynağı oldu.

Gökbilimciler, 7.2 milyar ışık yılı uzaklıktaki Kanatlıat (Pegasus) takımyıldızındaki 3C-454.3 adlı aktif gökadanın bu görüntüsünü “muhteşem” olarak tanımladılar.

İtalya’daki Nükleer Fizik Enstitüsü’nden Gino Tosti, gökada içindeki karadelikte her neler oluyorsa çok yüksek hızlarla jet fışkırmaları algıladıklarını ve ve olağanüstü parlamanın nedeninin bu jetler olduğunu vurguluyor.

Kozmik Işınlar Nereden Geliyor?

Kozmik Işınlar Nereden Geliyor?

ByÜmit Fuat Özyar Kozmoloji

Atmosferimiz uzaydan gelen parçacıklar tarafından sürekli bombardıman edilir. Bu gizemli parçacıklar henüz 100 yıl kadar tespit edildi. Ancak teknolojinin gelişmesiyle birlikte gelişen ve 10 yıllık bir geçmişe sahip yeni nesil teleskoplarla bu kozmik ışınların yapısı, nasıl oluştukları gibi sorulara yanıt aranmaya başlandı. Bu parçacıklar süpernovalar sayesinde hızlandığı ortaya çıkmıştır ancak tüm sorular yanıt bulmamıştır.

Atmosferi izlemekle görevli Cherenkov teleskopları uzun zamandır kozmik ışınları izlemekte ve bu ışınlar hakkında gerekli bilgiyi toplamaktadır.

Terzan 5 Yıldız Kümesi

Terzan 5 Yıldız Kümesi

ByÜmit Fuat Özyar Gökada

Gökadamızın Terzan 5 olarak adlandırılan yıldız kümesinin ayrıntıları ESO tarafından ortaya çıkarıldı. Kümeyi şişkin ve kalın bir toz bulutu kapatıyor. Bulut içerisindeki binlerce yıldızı adeta örtüp bizden gizlemeye çalışıyor. Bulutun bir genç gökada kalıntısı olduğu ancak Samanyolu’na karıştığı düşünülüyor. ESO’nun Çok Büyük Teleskobu (VLT) ile Terzan 5’in tahmin edildiği gibi büyük bir küme olduğu ve Samanyolu’na sonradan katıldığı belirlendi.

Yamyam Gökada

Yamyam Gökada

ByÜmit Fuat Özyar Gökada

ESO’nun Yeni Teknoloji Teleskobu (NTT-New Technology Telescope) ile kızılötesi görüntüler yeni bir teknikle işleniyor. İşte bu teleskopla 11 milyon ışık yılı uzağımızdaki Erboğa A dev gökadası görüntülendi. Gökbilimciler gökadayı aynı zamanda yamyam gökada olarak adlandırıyor çünkü şu sıralar küçük bir gökadayı yutmakla meşgul. NGC-5128 olarak kodlanan gökada ilk kez 1847 yılında John Hershcel tarafından keşfedilmişti.

Fermi’nin Bir Yaşında

Fermi’nin Bir Yaşında

ByÜmit Fuat Özyar Haber

NASA’nın Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu arşivleri geçtiğimiz aylarda bilim insanlarına açılmış ve bilim insanlarının bu arşivleri incelemesine olanak tanınmıştı. Zaman içerisinde bu arşivlerden daha önce farkına varılamamış çeşitli bulgular ve uzayla ilgili yeni detaylar ortaya çıkabilir. Fermi yardımıyla en uç noktalarına kadar görebildiğimiz evrenin haritası ortaya çıkarıldı. Fermi görevi süresince 1000’den fazla gama ışını kaynağını (çok yüksek enerjili ışık kaynağı) yakaladı. Bu çalışmalar uzayın yapısıyla ve Enstein’in kuramlarının birleştirilmesinde büyük fayda sağladı.

En Uzak Gökada Kümesi Keşfedildi

En Uzak Gökada Kümesi Keşfedildi

ByÜmit Fuat Özyar Kozmoloji

Çok ama çok uzaklarda bir gökada kümesi bize göz kırptı. Buradaki uzak kelimesini öylesine söylemiyorum, gerçekten çok uzakta. Öyle uzak ki, kümenin ışığı bize 10.2 milyar yılda geliyor. Bu uzaklık günümüz bilim ve teknolojisi için bir rekor.

NASA’nın Chandra X-ışınları Teleskobu ile evren şu anki yaşının dörtte biri yaşındayken oluşmuş JKCS041 olarak adlandırılan yeni bir nesne keşfedildi. Chandra’dan X-ışınlarıyla alınan mavi bölge, Çok Büyük Teleskop (VLT) ile görünür ışıkta alınan iki görüntünün birleştirilmesiyle kümenin keşfi yapıldı.

Evrenin Genişlemesi Bilinmedik Bir Kuvvete mi Bağlı?

Evrenin Genişlemesi Bilinmedik Bir Kuvvete mi Bağlı?

ByÜmit Fuat Özyar Kozmoloji

Gökbilimciler gökadalardaki karanlık maddeler arasında bir bağlantı olduğunu ortaya çıkardı. Görünür yıldızlar ve gaz gökadaların kütle hesapları için bu keşif önemli olabilir.

Evrenin yalnızca %4’ünün bildik maddeden oluştuğu düşünülüyor. Gökadalardaki yıldızları bir arada tutan görünmez karanlık maddenin varlığının kanıtlanması çok zordur.

Barnard Gökadası

Barnard Gökadası

ByÜmit Fuat Özyar Gökada

ESO’dan Şili La Silla Gözlemevi’ndeki teleskopla NGC 6822 olarak kodlanmış Barnard Gökadası’nın güzel bir fotoğrafı alındı. Küresel kümenin sol üst kısmı zengin yıldız oluşum bölgesi bulunuyor.
ESO’nun yayınladığı yeni fotoğrafta Barnard nesnesi 1,6 milyon ışık yılı uzaklıktadır. Küme, Samanyolu’nun da üyesi olduğu Yerel Grupta bulunuyor. Barnard kümesi 1884 yılında Amerikalı gökbilimci Edward Emerson Barnard tarafından keşfedildi.

Büyük Birleşmeye Doğru

Büyük Birleşmeye Doğru

ByÜmit Fuat Özyar Gökada

Bulutsular, gökadalar birleşirde karadelikler birleşmez mi? Evrende dev gökadaların merkezindeki dev karadeliklerin gökadaların birleşmesiyle oluştukları yolundaki kuram acaba doğru mu? Yani gökadaların merkezlerindeki karadelikler de birleşip güçlerini arttırıyorlar mı?

NGC 6240’ın bu görüntüsü 2008 yılında Hubble tarafından görünür dalga boyunda yayınlanan fotoğrafla Chandra’nın X-ışınıyla alınmış fotoğrafının birleştirilmesiyle elde edildi.

Üçüncü Görüntü:Deniz Kulağı Bulutsusu

Üçüncü Görüntü:Deniz Kulağı Bulutsusu

ByÜmit Fuat Özyar Görsel

ESO, ‘GigaGalaxy zoom’ projesinin üçüncü görüntüsünü, Deniz Kulağı Bulutsusu’nun (Lagoon Nebula, M8) 370 milyon piksellik çözünürlükteki fotoğrafını yayınladı.

Yeni görüntü karesi bir buçuk dereceden daha geniş bir alanı kapsıyor. Başka bir ifadeyle sekiz dolunay büyüklüğünde bir bölgeyi gösteriyor. Fotoğraf geniş alan görüntüleyicisinin ESO’nun 2,2 metrelik teleskoba bağlanmasıyla ve 67 milyon piksellik görüntülerin işlenmesiyle elde edildi.