Gökbilimciler Avrupa Güney Gözlemevi’nin Çok Büyük Teleskobu (ESO VLT) yardımıyla şimdiye kadar bilinen en uzak radyo ışınımı kaynağını keşfederek ayrıntılı bir şekilde incelediler. Kaynak oldukça uzak “radyo-parlak” bir kuasar olup — radyo dalga boylarında güçlü jet salınımları yapan parlak bir nesne — ışığının bize ulaşması 13 milyar yıl almaktadır. Gökbilimciler bu keşifle erken evren hakkında …
Yıldızların bazıları olağanüstü boyutlarda olabilir. Bunların arasında en dev olanlardan biri de VY Canis Majoris’tir. Bu yıldız o denli büyüktür ki, Güneş’in yerinde olsaydı Satürn yörüngesine kadar olan alanı kaplardı. Hiperdev olarak bilinen bu yıldızın parlaklığı 300,000 Güneş’in parlaklığı kadardır. Buna karşılık uzaklığından dolayı 200 yıl önce Büyük Köpek takımyıldızında sönük bir yıldız olarak görülmekteydi. …
Pluto’yu kalp şekilli yüzey fotoğrafıyla bize gösteren Yeni Ufuklar aracı yeni bir tartışma açtı. Araç evrende beklenenden daha fazla ışık olduğunu gösterdi. Bu bilgi evrende bildiğimizden daha fazla gökada olduğu anlamına mı geliyor? Yanıt ise kime sorduğunuza bağlı!
Daha önce bu konudaki bir çalışmayı ele almış ve evrende beklenenden daha az gökada olması gerektiğini savunan bir ekibin görüşlerine yer vermiştik. Bir başka ekip ise bunun tersini savunuyor.
Bir yılı daha geride bıraktık. 2020 yılı pandemi nedeniyle insanlığın akıllarında kalacak bir yıl oldu ve bu nedenle birçok araştırma projeleri de ertelendi ya da iptal edildi. Elbette astronomide buradaki payını aldı. Her şeye rağmen astronomi yine bilimin lokomotifi olmayı sürdürdü ve önemli keşifler gerçekleşti. 2021 yılının bilim açısından oldukça verimli bir yıl olması dileğiyle …
İki karadelik birleştiğinde, oluşan karadeliğin bir kez değil, birden fazla kez ‘çınladığı’ ve kütle çekim dalgaları yaydığı belirlendi. Buradaki ‘çınlama’ ifadesi, bir metale vurulduğunda duyulan sesin zamanla azalmasına benzetilmiştir. Gerçekten de karadelikten yayılan kütleçekimsel dalgalanma frekansının önce maksimum değerine ulaştığı sonra azaldığı, bir süre sonra tekrar maksimuma ulaştığı ve tekrar azaldığı ölçülmüştür. Çalışma ARC Center …
Avrupa Güney Gözlemevinin Çok Büyük Teleskopunu (VLT) kullanan gökbilimciler cüce bir gökada içindeki büyük kütleli kararsız bir yıldızın gözden kayboluşunu görüntüledi. Bilim insanlarına göre parlaklığı düşen yıldız toz tarafından kısmen örtülmüş olabilir. Alternatif bir açıklama ise yıldız bir süpernova oluşturmadan karadeliğe dönüşmüş olabilir. “Eğer doğruysa,” diyor İrlanda, Trinity College Dublin’den ekip lideri doktora öğrencisi Andrew …
En büyük yıldızlar öldüğünde kütle çekimleri altında çöküp karadeliğe dönüşürler. Bu yıldızlardan daha az kütleli olanların sonu ise nötron yıldızı olur. Her iki durumda da yıldızlar arkalarında ölü kalıntılarını bırakır. Gökbilimciler on yıllardır nötron yıldızları ile karadelikler arasındaki kütleye ait boşluktan rahatsız oluyor. Şöyle ki; bilinen en ağır nötron yıldızı Güneş kütlesinin 2.5 katı iken …
Avrupa Güney Gözlemevinin (ESO) başını çektiği bir grup gökbilimci Yer’den sadece 1000 ışık yılı uzakta bir karadelik keşfetti. Karadelik Güneş sistemine şimdiye kadar bulunanlardan daha yakındır ve çıplak gözle görülebilen üçlü bir sistemin üyesidir. Karadelik ESO’nun Şili’deki La Silla gözlemevindeki MPG/ESO 2.2 metrelik teleskopuyla keşfedildi. Bu çalışmayla gelecekte daha fazla karadelik bulunabileceği belirtiliyor. Güney yarıküredeki …
ESO’nun Çok Büyük Teleskopu (VLT) ile yapılan gözlemler Samanyolu’nun merkezindeki karadeliğin etrafında dolanan bir yıldızın tıpkı Einstein’ın genel görelilik teorisinin tahmin ettiği şekilde hareket ettiğini ortaya çıkardı. Yörüngesi Newton’un çekim teorisi ile tahmin edildiği gibi bir elips değil, rozete benzer şekildedir. Bu çok sonra elde edilmiş olan sonuç neredeyse 30 yıldır arttırılan hassas ölçümlerin bir …
Karadeliğe düşen madde yoğun X-ışınları yayar ki bunlara “imdat çığlığı” da denir. X-ışınlarını gözlemek için özel teleskoplara ihtiyaç vardır. Örneğin NASA’nın Chandra ve ESA’nın XMM-Newton Gözlemevleri bu amaca hizmet eder. Yeni bir çalışma bu gözlemevlerinden birine ait: ESA’nın XMM-Newton X-Işını Gözlemevi bir karadeliğin dinamiklerini ve çevresinde olup bitenleri anlamak için yayınlanan X-ışınlarının yankılarını izledi. Karadeliklerin …
