Mars, 2014 yılına kadar Dünya’ya bu kadar yakın olmayacak. Bu nedenle bu birkaç günün değerini bilmek gerekiyor. Evet Mars, her sene Ağustos ayında gelen düzmece e-posta bilgisine göre -Dolunay- kadar olmasa da doğu ufkunda kırmızı-turuncu rengiyle parıldıyor.
Opportunity’nin gerçekleştirdiği yeni bir inceleme Mars’la ilgili bilgimizin biraz daha artmasına neden oldu. Basketbol topu büyüklüğündeki bir kayaya yönelen Opportunity, kayayla ilgili incelemesini bitirdi.
Marquette adası, Mars’taki bilinen kayalardan veya göktaşlarından farklı bir yapıda.
NASA’nın Mars yüzeyine yolladığı iki gezgininden Spirit, saplandığı bölgeden çıkarılmaya çalışılırken bir başka tehlike kapıda belirdi: Kış. Kış mevsiminin gelmesi demek aracın yeterli güneş ışığını alamaması demek olduğundan NASA aracın en azından kışı güvenli bir şekilde geçirmesi için önlem almaya çalışıyor. Aracın güneş panellerinin maksimum kış güneşini toplaması gerekiyor. Bunun yolu da aracı birazcık döndürmek. Ama bu iş o kada da kolay değil.
Yine görsel ve yazılı basınımızın bir kısmında Mars’la ilgili asparagas haber ve görüntüler verilmeye başlandı. Görüntülerden Mars’ta bir zamanlar ağaç olduğu çıkarılmış. Örneğin yandaki görüntü. Sanki ağaç dalları ve otlar varmış izlenimi veriyor değil mi? İşin doğrusu ne peki? Aslında bu görüntüler neyi gösteriyor, onu vermeye ve görmeye çalışalım. Görüntüler Mars yörüngesine oturup gezegenin çevresinde dolanarak gözlemler yapan MRO (Mars Yörünge Aracı-Mars Reconnaissance Orbiter) ile alınmıştır.
Uydu görüntülerine dayanarak Mars’ın 3 milyar yıl önce bugünkünden daha ılık ve sulu bir yüzeyi olduğunu söyleyebiliriz. Yüzeydeki göller eriyen buzullardan oluşmuştu. Önceki araştırmalarda gezegenin 3.8 ile 4 milyar yıl önceye kadar sulu olduğu ortaya çıkarılmıştı. Yeni bir çalışma ile daha fazla detay elde edildi. Mars Yörünge Keşif Aracı ile gezegenin yüzeyine ilişkin daha detaylı görüntüler elde edildi. Bu görüntülerle suyun daha geç dönemlerde gezegende bulunduğu bilgisi elde edildi.
Mars yüzeyindeki su göllerini oluşturan buzulları ne eritmiş olabilir?
NASA’nın kuma saplı halde hareketsiz kalan robotu Spirit için zor günler yaklaşıyor. Çünkü aracın bulunduğu yere yavaş yavaş kış geliyor. Kışın gelmesi robotun sonunu getirebilir.
Spirit Mars yüzeyine 3 Ocak 2004 tarihinde indi. İkizi olan Opportunity ise 24 Ocak 2004’te Mars ile tanıştı. Mars yüzeyini gezerek görev yapacak olan robotlara aslında biçilen ömür üç ay ile belirlenmişti. Ancak robotlar 6 Dünya yılı ya da 3.2 Mars yılı boyunca görevde kaldılar ve hala görevdeler. Bu süre içerisinde robotlar Mars’ın eskiden sulu ve hareketli bir yapısının olduğunu ortaya çıkardılar.
Mars’ta bir robot tarihteki Truva Savaşı’nda Yunanlıların bir şehri kuşattığı gibi kumlar tarafından kuşatıldı. Mars’ta görev yapan ikiz robotlardan Spirit 6 ay önce yumuşak ve pudra gibi ince kuma saplanmıştı. Robotun zaten bir tekerleği arızalıydı ve kurtarma çabaları sırasında da diğer tekeri arıza yapmıştı. Çabalar şimdiye kadar sonuç vermedi. Aksine ilk kurtarma operasyonlarında araç kuma daha fazla saplanınca iş içinden çıkılmaz hale gelmişti. Spirit’i kurtarma çabaları sürerken bir yandan da Mars yüzeyine ilişkin deneyler ve testler devam ettiriliyor.
Mars üzerinde yapılan yeni bir çalışmaya göre Mars yüzeyinde bir zamanlar bir okyanus bulunuyordu. Çalışma ABD’deki Kuzey İllinois Üniversitesi’nce geliştirilen bir bilgisayar programı ile gerçekleştirildi. Çalışmaya göre bilinen vadilerin uzunluğu geçmişte şimdikinden en az 2-3 kat daha uzun olmalı. Okyanus Mars’ın kuzey yarımküresinin büyük bir kısmını kaplıyor. Geçmişte bu bölge bol yağış almaktaydı. Mars’taki nehir yapıları dünyadakilerle benzerlik gösteriyor. Bu da Mars’ın bir zamanlar gerçekten sıcak olduğunu gösteriyor. Yüzeyde suyu tutabilecek kadar sıcak.
Önümüzdeki pazartesi günü Mars Keşif Aracı Spirit için bir kurtulma şansı doğabilecek. 23 Nisan’dan bu yana kuma saplı halde duran aracın tekerlekleri altında sert bir yüzey olmadığından aracın kurtulması için çareler düşünülüyordu. Araç ilk kez kuma saplandığında kurtarmak için hamleler yaptırılmış ancak her hamle sonunda Spirit kuma daha fazla saplanmıştı. En son araç biraz geri hareket ettirilmişti. Aracın ön tekerlerinden biri uzun zamandır arızalı olduğundan kurtulması kolay olmayacak.
Mars Yörünge Keşif Aracına bağlı olan yüksek çözünürlüklü görüntü yakalama özelliğine sahip HiRISE kamerasına Anka Kuşu yakalandı. Anka Kuşu görüntüde kışın bitmesine yakın bir zamanda ve buzlarla örtülü halde yakalandı.
Anka Kuşu’nun görüntüsü Mars’ın kuzeyinde baharın ilk günü olarak sayılan 26 Ekim tarihinde Güneş ığının Mars ovasını aydınlatmaya başlattığı sırada çekildi.