2020’de Öne Çıkan Astronomi Keşifleri

Bir yılı daha geride bıraktık. 2020 yılı pandemi nedeniyle insanlığın akıllarında kalacak bir yıl oldu ve bu nedenle birçok araştırma projeleri de ertelendi ya da iptal edildi. Elbette astronomide buradaki payını aldı. Her şeye rağmen astronomi yine bilimin lokomotifi olmayı sürdürdü ve önemli keşifler gerçekleşti. 2021 yılının bilim açısından oldukça verimli bir yıl olması dileğiyle …

Karadeliklerin Dansı

Karadelikler uzayda sabit değildir ve işin aslı oldukça dinamik de olabilirler. Doğrudan gözlenemediklerinden onların bu hareketlerini kestirmek zordur. Bu zorluğu aşan bilim insanları iki büyük karadeliğin arasındaki ritmi yakaladılar. Böylece gizemli kozmik cisimlerin bilinmeyen özelliklerini açığa çıkarmayı başardılar. OJ 287 gökadası, Güneş’in kütlesinin 18 milyar katından fazla kütleye sahip ve bilinen en büyük karadeliklerden birini …

Spitzer Veda Ederken Webb’e Göz Kırpıyor

NASA’nın Spitzer teleskopu 16 yılı aşan görevini 30 Ocak’ta bitiriyor. Teleskop Güneş Sistemi dışındaki gezegenlerden evrenin başlangıcında ortaya çıkan gökadalara kadar birçok alanda keşif yaptı. Spitzer’in yerini ise 2021’de James Webb teleskobu alacak. Spitzer ve Webb teleskopları insan gözünün algılayamadığı kırmızı ötesi ışığı görecek yetenektedir. Dokuz altın kaplamadan oluşan dev berilyum aynası ile Webb teleskobu …

TESS İlk Yer Benzeri Gezegenini Buldu

TESS teleskopu bir yıldızın yaşam alanı içinde olan Yer boyutlarında bir gezegen keşfetti. Bilim insanları Spitzer Teleskopunu da kullanarak TOI 700d adlı gezegenin varlığını doğruladı. TOI 700d, bir yıldızın yaşam alanında keşfedilen dünya büyüklüğündeki birkaç gezegenden biridir. Örneğin TRAPPIST-1 sistemindeki birkaç gezegen… NASA’nın Astrofizik Bölümü yöneticisi Paul Hertz: “TESS özellikle yakın yıldızların çevresinde dolanan Yer …

Farklı Gözlüklerle M51

Girdap gökadası değişik dalga boylarında görüntülendi. Bu ilginç gökada 23 milyon ışık yılı uzaklıkta ve Av Köpekleri (Canes Venatici) takımyıldızı doğrultusundadır. Gökadanın tüm özelliklerini ve yapısını anlamak için farklı dalga boylarına ait gözlemler yapılmaktadır. Gökada M51, NGC 5194/5195 olarak da bilinmektedir. Üstte görülen daha küçük gökada ile gerçekleşecek çarpışmanın etkileri bu görselde ortaya çıkmaktadır. İki …

Süpernova Kalıntısının Çoklu Dalgaboylu Görüntüsü

Yılbaşı geçti ama havai fişek gösterisi sürüyor. ESA’nın Herschel Gözlemevi verilerinden elde edilen bu görüntü bir patlama kalıntısına ait. Yani burada kutlamalar sırasında görülen renkli yapay patlamaları değil, yıldız türünden doğal bir gösteriyi görüyorsunuz. G54.1+0.3 olarak kodlanmış bu cisim, oldukça şiddetli bir şekilde ölen yıldızın artıklarından oluşan bir süpernova kalıntısıdır. Dünya’dan yaklaşık 20 bin ışık …

Ölü Bir Yıldızın Soluk Hayaleti

Bu müthiş görüntü aslında bir o kadar da karmaşık olayları betimliyor. Bu manzara bizim gözümüzden muhteşem bir görüntü olsa da gökbilimcileri için her bir renk farklı molekülleri ve aynı zamanda farklı enerjik olayları anlatıyor. Örneğin Spitzer teleskopunun gözünden kırmızı renkli ince ipliksiler büyük bir süpernova sonrası kalıntısındaki gazı işaret etmektedir. HBH 3 olarak bilinen süpernova …

Genç Gösteren Antik Yıldız

ESA’nın Herschel gözlemevine ait bu görüntünün merkezinde parlayan yıldız gerçekten tuhaf kozmik bir cisimdir. Nedeni ise yaşlı olmasına karşılık genç göstermesidir! Gökbilimciler eski yıldızları yaydıkları ışıktaki silikonoksit ve hidroksil maser ışınına* bakarak belirler. 12 bin ışık yılı uzaktaki bu tuhaf yıldız IRAS 19312+1950 olarak bilinmektedir. Kafaları karıştıran bu yıldızın kendini olduğundan genç göstermesinin nedeni ise …

Örümcek ve Genç Yıldız Kümesi

Bu da Örümcek Bulutsusu. NASA’nın Spitzer Uzay Teleskopu ile İki Mikron Tüm Gökyüzü Araştırması (Two Micron All Sky Survey, 2MASS)’in kızılötesi görme yeteneği ile yeşil ışıkta parlayan Örümcek (Spider) Bulutsusu resmi olarak IC 417 olarak bilinir. Bulutsu, görüntüde yer almayan NGC 1931 adı verilen çok daha küçük bir bulutsunun yakınında yer almaktadır. Bu ikiliye “Örümcek …

Süper-Dünyanın Sıcaklık Haritası Üretildi

Yaklaşık iki Dünya büyüklüğündeki bir süper Dünya’nın sıcaklık haritası üretildi. Karasal yapıdaki gezegenin bir tarafından diğerine aşırı sıcaklık dalgalanmaları belirlendi ve üstelik bunun olası nedenlerinden birinin lav akıntıları olduğu sonucuna varıldı. Cambridge Üniversitesi’nden Brice Olivier Demory: “Son veriler kurak gezegendeki yüksek ısı aktarımını gösterdi. Gezegen gece ve gündüz arasında önemli ölçüde sıcaklık farkı yaşamaktadır. Bu …