Karadeliğe düşen madde yoğun X-ışınları yayar ki bunlara “imdat çığlığı” da denir. X-ışınlarını gözlemek için özel teleskoplara ihtiyaç vardır. Örneğin NASA’nın Chandra ve ESA’nın XMM-Newton Gözlemevleri bu amaca hizmet eder. Yeni bir çalışma bu gözlemevlerinden birine ait: ESA’nın XMM-Newton X-Işını Gözlemevi bir karadeliğin dinamiklerini ve çevresinde olup bitenleri anlamak için yayınlanan X-ışınlarının yankılarını izledi. Karadeliklerin …
Bir yıldızın karadeliğe düşerken yaydığı ‘imdat’ çığlıkları çaresizliğini gösteriyor. ESA’nın XMM-Newton Gözlemevini kullanan gökbilimciler bir yıldızı yutarken keşfedilen karadeliğin dönüş hızını ele veren olağanüstü parlak ve kararlı bir sinyal keşfetti. (Yani ‘kasap et derdinde….’) Karadeliklerin evrendeki tüm gökadaların merkezlerinde saklandığı düşünülüyor. Gökadanın özelliklerini belirleme özelliği olan bu olağandışı canavarlar hakkında bilgi edinmek gökadaların nasıl geliştiğini …
NuSTAR teleskopu Dünya’dan 10 bin ışık yılı içindeki en parlak ve büyük yıldız sistemi olan Eta Carinae’den (Eta Karina) yayılan parçacıkların yüksek enerjik ve hızlı olduğunu belirledi. Bu kozmik parçacıklardan bir kısmı gezegenimize ulaşabilir. NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezinden astrofizikçi Kenji Hamaguchi: “Patlayan yıldızlardan yayılan parçacıklar ışıkla karşılaştırılabilir hızlara ulaşabilir. Benzer durum diğer aşırı ortamlarda …
Normal madde nerede sorusu yanıtlandı: boş uzayda. Yaklaşık yirmi yıl süren kozmik saklambacın ardından ESA’nın XMM-Newton gözlemevi ile sıcak gazın kozmosa aktığı belirlendi. Böylece gökadalardaki normal maddenin neden eksik olduğu yanıtlanmış oldu. Hakkında hiçbir şey bilinmeyen karanlık madde ve karanlık enerji kozmosun %25 ve %70’ini oluşturmaktadır. Bunun yanında yıldızlar, gezegenler dolayısıyla gökadaları oluşturan bildiğimiz madde …
ESA’nın XMM-Newton gözlemevi verilerini çalışan gökbilimciler evrendeki “kayıp” maddeyi bulmak için gökada çevresindeki gazı araştırdı, ancak sonuç olumsuz oldu. Şimdi “bu madde nerede” sorusu daha güçlü şekilde sorulmaya başladı. Aslında tüm sorun normal maddeye göre altı kat daha fazla olduğu belirlenen kötü bir şöhretli karanlık maddenin varlığıyla ortaya çıktı. Son yıllarda yakın gökadaları inceleyen araştırmacılar …
ESA’nın XMM-Newton teleskopu iki büyük yıldızdan kaynaklanan güçlü gaz akışlarındaki değişimleri belirledi. Bu gözlemi ilginç hale getiren ise çarpışan yıldız rüzgârlarının beklenildiği gibi davranmaması. Güneş’ten birkaç kat kütleli yıldızlar oldukça hareketli ve kaotik bir hayat sürerler. Nükleer yakıtlarını hızla yakarken çevrelerine büyük miktarda madde saçarlar. Şiddetli yıldız rüzgârları bir ay içinde Dünya kütlesine eşdeğer maddeyi …
Samanyolu’nun komşusu Andromeda Gökadası’nın ilk nötron yıldızı bulundu. Keşif on yılı aşkın süredir görev yapan Avrupa Uzay Ajansı’na (ESA) ait XMM-Newton uzay teleskopu tarafından gerçekleşti. Andromeda ya da gökbilimcilerin bildiği adıyla M31 gökyüzü gözlemcilerinin çok sevdiği hedeflerden biridir ve karanlık bir yerde çıplak gözle görülebilir. Samanyolu’na yakın ve benzer özellikte olması gökbilimciler için ilgi odağı …
1877 yılında Edouard Stephan gökbilimcilere yeni bir bulutsu keşfettiğini bildirdi. Stephan Beşlisi adı verilen bu beş gökada 1920’lere kadar bulutsu olarak sanıldı. Sonunda bu cismin aslında birbiriyle etkileşim halinde olan beş gökada olduğu anlaşıldı. Bu görüntü beş gökadanın farklı özelliklerini ortaya çıkarmak amacıyla ESA’nın Herschel ve XMM-Newton uzay gözlemevleri ve yer merkezli teleskoplarla üç farklı …
Abell 78 adlı gözü andıran bulut bir yıldızın yaşamı ile ölümü hakkındaki hikâyeyi anlatıyor. Bulutsular ölmekte olan bir yıldızın uzaya attığı dış katmanlarıyla oluşur. Bu süreç yıldızın yaşamı içinde kısa sürede gerçekleşir. 0,8 ile 8 Güneş kütleli bir yıldız milyarlarca yıl çekirdeğinde yaktığı nükleer yakıtını tükettiğinde dış kabuklarını atarak sıcak bir beyaz cüceye dönüşür. Yıldızın …
Merkezi şişkin, kenarları kavisli gaz tülleriyle kaplı bu bulutsu NGC 2359 ya da popüler adıyla Thor’un Miğferi’dir. Bulutsu, İskandinav mitolojisindeki güçlü tanrı Thor’un kaskını andırdığından bu isimle bilinmektedir. Görüntüdeki neon renkler sadece bulutsuyu güzel gösterdiği için kullanılmaz. Parlak mavi X-ışını emisyonunu gösterirken, kırmızı renk hidrojeni, yeşil renk oksijen yoğunluğu anlamına gelir. XMM-Newton Gözlemevi tarafından tespit …
