Karadeliğin Kaybolan Işığı!
Uzak bir gökadanın merkezindeki karadelik, çevresine biriken maddeyi lavabodan boşalan su gibi yavaşça tüketiyor. Diskin içine sürekli olarak gaz damlaması sonucunda madde diskin üst ve altında karadeliğe yakın kısımlarda birikir ve 300 milyon ışık yılı uzaklıktaki Dünya’dan görülebilen X-ışını parlaması oluşturur. Karadelik koronası adı verilen bu ultra sıcak gaz karadeliği beslerken parlaklığı 100 kata değişimler gösterir.
Ancak iki yıl önce 1ES 1927+654 gökadasındaki karadeliğin koronasından gelen X-ışınları tamamen kayboldu ve 40 gün içinde parlaklığı 10 bin kat azaldı. Yaklaşık 100 gün sonra ise 20 kat parlak hale geldi.
Karadelik koronasından gelen X-ışını karadeliğin beslenmesiyle doğrudan ilgilidir ve ışığın kaybolması muhtemelen gıda stokunun kesildiği anlamına gelir. Astrophysical Journal Letters’da yayınlanan çalışmaya göre bu duruma kaçak bir yıldızın karadeliğe çok yaklaşması ve parçalanması neden olmuş olabilir. Eğer durum böyleyse yıldıza göre daha hızlı hareket eden kalıntı diski yıldızın hareketine bağlı olarak dağılabilirdi.
Şili’deki Diego Portales Üniversitesinden Claudio Ricci: “Normalde karadelik disklerinde böyle durumlar görmüyoruz. Bu o kadar garipti ki başta verilerde bir sorun olduğunu düşündük. Ancak sorun yoktu ve çok heyecanlandık. Buna rağmen neyle karşı karşıya olduğumuzu bilmiyorduk ve konuştuğumuz hiç kimse böyle bir durumla karşılaşmamıştı” diyor.
Evrendeki hemen her gökada merkezinde 1ES 1927+654’teki gibi milyonlarca ya da milyarlarca Güneş kütleli süper kütleli bir karadelik bulunur. Bunlar çevresindeki gazı tüketerek büyürler. Karadelikler ışık yaymadığı veya yansıtmadığı için doğrudan görülemezler, ancak koronaları ve toplanma disklerinden gelen ışık sayesinde varlıkları tespit edilebilir.
X-ışını sinyalinin kaybolmasından birkaç ay önce çeşitli gözlemevlerinden alınan verilerde diskin önemli ölçüde parladığını göstermiştir. Bu gözlemler çalışmada öne sürülen hipotezi desteklemektedir. Yani yıldıza ait madde diskle çarpışmış olabilir.
