NASA’nın Spitzer Uzay Teleskobu en genç kahverengi cüceyi keşfetti. Kahverengi cüceler ne gezegen ne de yıldız sınıfına alınırlar. Gezegen olmaları için fazla büyük ve sıcaktırlar. Yıldız olmaları da mümkün değil, çünkü yıldızlara göre daha soğuk ve daha küçüktürler. Peki bu nesneler nasıl oluşmuştur?
Kahverengi cüceler, yıldız ve gezegenleri oluşturan aynı toz ve gaz bulutlarından oluşur. Ama bu nesneler oluşum aşamalarında yıldız olamamış sıcak nesneler olarak kalırlar. Hem kütleleri yetersizdir hem de sıcaklıkları. Kütle ve sıcaklıkları yeterli olmadığından da hidrojeni yakarak helyuma çevirecek olan füzyonu başlatamazlar. Uzayın çok sönük cisimleridirler. Ancak Spitzer gibi hassas kızılötesi teleskoplar yardımıyla görünebilirler.
Kahverengi cücelerin doğum anını yakalamak çok zordur. Çünkü doğduktan sonra çok kısa süre içerisinde gelişirler. İlk kahverengi cüce 1995 yılında keşfedildi. O günden bu yana gökbilimciler uzayın bu ilginç cisimlerini incelemeye devam ediyorlar. Spitzer’den elde edilen verileri derleyen bir gökbilimci gurubu, genç bir kahverengi cücenin izine rastladı. Genç nesnelerin olduğu bilinen Boğa ve Arabacı Takımyıldızlarına odaklanan araştırmacılar karanlık bir bulut olan Barnard-213’ü hedef olarak belirledi.
Bulutun içini göstermesi için Spitzer’den faydalanıldı. Kızılötesi kamerayla SSTB213 J041757 olarak kodlanan bebek bir kahverengi cücenin varlığı tespit edildi. İspanya’daki Calar Alto Gözlemevi’de buluşu doğruladı ancak bir farkla: iki kahverengi cüce vardı.
İkiz nesneler için birçok gelişmiş astronomik alet seferber edildi ve önce nesnelerin kütleleri hesaplandı. Genç nesnelerin etrafını koza gibi saran bir zarfı da Hawai’deki Caltech Submillimeter Gözlemevi saptadı.
Hawai, İspanya, Şili ve New Mexico’daki gözlemevlerindeki gökbilimciler birlikte hareket ederek nesnelerin uzaydaki göreceli hareketlerini anlamaya çalıştılar. Bunun için de bölgenin on yıl önce elde edilen verilerini incelediler. Sonuçta keşfedilen bu iki nesnenin en soğuk ve en kütlesiz kahverengi cüceler olduğu sonucuna vardılar. Bunlar gerçekten de yıldız olmayı başaramayan nesnelerdi.
Şimdiye kadar keşfedilen en genç kahverengi cüce bunlar. Keşifleri zor olsa da ilerisi için gökbilimcilere cesaret vermişler. Bulutun içerisinde belki de daha keşfedilecek başka kahverengi cüceler vardır. Bu nedenle verilerin incelemesi devam ediyor.
Kaynak: Spitzer
