2011 yılında yaklaşık 11 milyar yıl önce büyük bir karadeliğin evrene saldığı muazzam miktardaki enerji Dünya’ya da ulaşmıştı. Kuramcılar gama ışını patlamalarının gökada merkezindeki dev karadeliğe yakın noktalarda gerçekleştiğini düşünüyor. Ancak birkaç gözlem sonucu bunun bu şekilde olmayacağını söylüyor.
NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi verilerine dayanılarak yapılan bir çalışmaya göre evrenin ilk karadeliklerinden bir kısmı sanılandan daha büyük olabilir.
Gökbilimciler büyük karadelikler sınıfındaki süper kütleli karadeliklerle ilgili bazı bilgilere sahiptir. Bunlar çevrelerindeki yıldız ya da devasa maddelerin hareketleriyle dolaylı olarak incelenir.
NASA’nın Hubble Uzay Teleskopu yardımıyla 13 milyar yıl önce yani evren şimdiki yaşının % 3’ü yaşındayken oluşmuş yedi ilkel gökada bulundu. Hubble’ın bugüne kadar elde ettiği derin uzay görüntüleri erken dönemde oluşmuş daha çok sayıda gökada olduğunu gösteriyor.
Evrenin derinlerine bakmak çok uzak bir geçmişe bakmak demektir.
Güneş Sistemimiz evrende çok önemsiz bir alanı kaplar. Güneş sistemlerinin barındığı yüz milyarlarca gökadanın yeraldığı evrende, Samanyolu Gökadamız bile denizde bir damla kadar alanı işgal eder.
Buna karşılık gökada kümeleri olarak adlandırılan devasa yapıları bile gökyüzünde görmek zor olabilir.
NASA’nın Chandra X-Işını Gözlemevi 12,4 milyar ışık yılı uzaklıktaki büyük bir karadelikten yayılan jetleri tespit etti. Şimdiye kadar keşfedilen en uzak noktaki jet akımı gökbilimcilere erken evrendeki karadeliklerin büyümesi hakkında bilgi sağlıyor.
Gökadaların merkezlerindeki dev karadelikler müthiş bir hızla jetler üretebilir.
ESA’nın Planck Uzay Teleskopu 1 milyar ışık yılı uzaklıktaki gökada kümelerini birbirine bağlayan on milyon ışık yılı uzunluğa sahip sıcak gaz köprüsünün varlığını ortaya çıkardı.
Planck’ın asıl görevi evrenin oluşumu sürecinde yayılan ilk ışık olan Kozmik Mikrodalga Arka planı (CMS) ortaya çıkarmaktır.
NASA’nın Hubble ve Spitzer uzay teleskopları, uzay doğasının doğal “mercek” etkisini kullanarak şimdiye kadar görülmüş en uzak gökada adayını buldular. Gökada Büyük Patlama’dan sadece 420 milyon yıl sonra oluşmuş.
İncelemeler gökadanın en az 600 ışık yılı genişliğe sahip olduğunu gösteriyor. Samanyolu ise 150 000 ışık yılı çapındadır.
Gökbilimciler, evrenin erken döneminde hızla büyüyen süper kütleli karadeliklerin keşfi için kızılötesi verilerden faydalandı. Böylece daha önce fark edilmeyen, toz bulutları içinde saklanmış karadelikleri keşfettiler. Yeni çalışmayla karadeliklerin bulundukları gökadayla şiddetli etkileşime girerek ışıma yaydıkları gösterildi.
Hubble Uzay Teleskobu Balina takımyıldızındaki çubuklu sarmal gökada olan NGC 1073’ün görüntüsünü aldı. Samanyolu benzeri görünümdeki NGC 1073 gibi çubuklu sarmal gökadalar yardımıyla gökadamız hakkında daha fazla bilgiye sahip olabiliyoruz.
NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Jane Rigby‘ın başkanlığında oluşturulan ekip, kütle çekimsel merceklenme yöntemiyle elde edilebilecek en iyi örnek için Hubble RCS2 032727-132623 gökada kümesini seçtiler. Arka alandaki uzak gökada Hubble yardımıyla anlamlı bir şekilde görüntülendi.