NASA’nın Hubble Uzay Teleskopu yardımıyla 13 milyar yıl önce yani evren şimdiki yaşının % 3’ü yaşındayken oluşmuş yedi ilkel gökada bulundu. Hubble’ın bugüne kadar elde ettiği derin uzay görüntüleri erken dönemde oluşmuş daha çok sayıda gökada olduğunu gösteriyor.
Evrenin derinlerine bakmak çok uzak bir geçmişe bakmak demektir.
Güneş Sistemimiz evrende çok önemsiz bir alanı kaplar. Güneş sistemlerinin barındığı yüz milyarlarca gökadanın yeraldığı evrende, Samanyolu Gökadamız bile denizde bir damla kadar alanı işgal eder.
Buna karşılık gökada kümeleri olarak adlandırılan devasa yapıları bile gökyüzünde görmek zor olabilir.
NASA/ESA Hubble Uzay Teleskopu bu hafta bize düzensiz gökadalardan biri olan NGC 5253’ün görüntüsünü sunuyor.
Yakın gökadalardan olan NGC 5253 olarak bilinen Mavi Yoğun Cüce sınıfı galaksilerden biridir ve güney takımyıldızlarından Erboğa’da bulunur. Cüce gökada 12 milyon ışık yılı uzaklıktadır.
Hubble Uzay Teleskopu ile elde edilen bu görüntüde, karanlık gökyüzünü ateş böcekleri gibi aydınlatmaya çalışan parlak gökadalar görülüyor. Görüntünün ortasının hemen üzerinde 4C 73.08 dev eliptik gökadası görülüyor. Bunun dışında görüntünün altında görülen parlak sarmal gökada, görüntüsüyle diğerlerinden ayrılıyor.
NASA’nın Hubble ve Spitzer uzay teleskopları, uzay doğasının doğal “mercek” etkisini kullanarak şimdiye kadar görülmüş en uzak gökada adayını buldular. Gökada Büyük Patlama’dan sadece 420 milyon yıl sonra oluşmuş.
İncelemeler gökadanın en az 600 ışık yılı genişliğe sahip olduğunu gösteriyor. Samanyolu ise 150 000 ışık yılı çapındadır.
Samanyolu yarı büyüklüğündeki NGC 3344, 25 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alan bir sarmal gökadadır. Gökadanın doğrudan yüzünü görebildiğimiz için ayrıntılı inceleyebilme şansına sahibiz.
Gökadanın merkezinde ince bir çubuk yapı ve bunun çevresinde dolanan bir dış halka bulunuyor.
Gökbilimciler, evrenin erken döneminde hızla büyüyen süper kütleli karadeliklerin keşfi için kızılötesi verilerden faydalandı. Böylece daha önce fark edilmeyen, toz bulutları içinde saklanmış karadelikleri keşfettiler. Yeni çalışmayla karadeliklerin bulundukları gökadayla şiddetli etkileşime girerek ışıma yaydıkları gösterildi.
Hubble Uzay Teleskopu yakınımızdaki bir gökadanın olağanüstü bir görüntüsünü elde etti. Görüntüde uzak gökadalar, yakın plandaki yıldızlar arasında görülen gökada NGC 4183 adıyla biliniyor. 55 milyon ışık yılı uzağımızdaki gökada 80 000 ışık yılı genişliğe sahip. Bu büyüklüğüyle Samanyolu’ndan biraz küçük.
Profesyonel bir fotoğrafçının çektiği fotoğrafları birleştirerek elde ettiği derin boyutlu bir görüntü gibi, gökbilimcilerde insanlığın şimdiye kadar gördüğü en güzel ve en derin görüntüyü elde etti. XDF yöntemiyle elde edilen derin alan fotoğrafı, Hubble Uzay Teleskopu’nun son 10 yılda çektiği fotoğrafların birleştirilmesiyle elde edildi.
Spitzer ve Hubble Uzay Teleskoplarının güçlerini birleştiren araştırmacılar kozmik büyütme yardımıyla en uzaktaki gökadayı keşfetmiş olabilir. Evrenin daha 500 milyon yıl yaşındayken oluşmuş gökada görüntüde pırıl pırıl parlamaktadır. Gökada evrenin karanlık döneminin sona ermesinin hemen ardından oluşmuştur.