Evren, X-ışınları, gama ışınları ve nötrinolar gibi enerjik parçacıklarla doludur. Bununla birlikte yüksek enerjili kozmik parçacıkların çoğunun kökeni açıklanamamıştır. Uluslararası bir gökbilimci ekibi bunları açıklayan bir senaryo önerdi: düşük aktiviteye sahip karadelikler yüksek enerjili kozmik parçacıkların fabrikaları olabilir. Gama ışınları görünür ışıktan daha enerjik fotonlardır. Uzay uyduları megaelektron volttan gigaelektron volta kadar farklı enerjili kozmik …
10 Nisan 2019’da Olay Ufku teleskopu (Event Horizon Telecope, EHT) 55 milyon ışık yılı uzaklıktaki M87 gökadasının merkezinde yer alan 6,5 milyar güneş kütleli süper kütleli karadeliğin görüntüsünü yayınlamıştı. Şimdi ise karadelikle ilgili ayrıntılar gelmeye başladı. NASA’nın Spitzer teleskopu ile alınan bu görüntü (ana görüntü) M87 gökadasını kırmızı-ötesi ışıkta gösteriyor. EHT görüntüsü radyo dalga boyuyla …
Bir karadeliğin bir yıldızı yakalamasıyla oluşan ve ışık hızında hareket eden parçacık akışı ilk kez görüntülendi. Güneş büyüklüğündeki bir yıldızı yakalayan süper kütleli karadeliğin yakınından yayılan jetler uluslararası astrofizikçi ekibi tarafından yakalandı. John Hopkins Üniversitesi’nden Sjoert van Velzen: “Böyle olaylara ender rastlanır. Birkaç aydır izlediğimiz olayda, yok olma sürecindeki yıldızdan yayılan jet çıkışlarını fark ettik” …
Bilim insanları evrenin sırlarını açığa çıkarmak için genellikle birden çok teleskopun güçlerini birleştirir. Böylece ortaya çok farklı bir görüntü çıkar. Bu da böyle ve etkili çalışma sonrasında ulaşılmış görüntülerden biridir. Dünya yörüngesinde dolanan Hubble Uzay Teleskopu ile elde edilen görselin merkezindeki sarımsı cisim Herkül A olarak bilinen dev bir eliptik gökadadır. Sadece Hubble verileri kullanılsaydı …
Gökbilimciler dev bir karadeliği büyük bir yıldızı yerken yakalamış olabilir. Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması, XMM-Newton ve Chandra X-Işını teleskoplarının verilerini kullanan gökbilimciler 100 milyon Güneş kütlesindeki büyük karadeliği adeta suçüstü yakaladı. Dev karadelik Max-Planck Enstitüsü’nden Andrea Merloni liderliğindeki bir ekip gelecekte görev yapacak X-ışını görevleri için hazırlanan Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması (Sloan Digital Sky Survey, …
Gökbilimciler ilk kez süper kütleli karadelikten püsküren yüksek hızda parçacıklardan oluşan ardışık iki dev damla keşfetti. 260 milyon ışık yılı uzaktaki gökada merkezinden kopan parçacık jetleri farklı zamanlarda alınan verilerle ortaya konuldu. Veriler ışık hızına yakın hızlarla karadelikten uzaklaşan yüksek enerjili “ışın kılıcını” andıran jetlerin anlaşılmasına yardımcı oluyor. Bu “süper parlak” hareket gerçek anlamda çok …
ESA’nın XMM-Newton Gözlemevi ile gökadamızdaki karadeliğe bakan gökbilimciler parçacık jetleriyle ilgili önemli bir keşfi gerçekleştirdi. Bir yıldız kütleli karadelik genellikle eşi olan yıldızdan madde çalar. Karadeliğin etrafını saran madde diskinin sıcaklığı o kadar yükselir ki X-ışını yaymaya başlar. Karadelik bu malzemeyi yutarken seçici davranabilir: Bazılarını red ederek iki güçlü jet akımıyla dışlar. Böylece jetler çevresindeki …
