Yılbaşı geçti ama havai fişek gösterisi sürüyor. ESA’nın Herschel Gözlemevi verilerinden elde edilen bu görüntü bir patlama kalıntısına ait. Yani burada kutlamalar sırasında görülen renkli yapay patlamaları değil, yıldız türünden doğal bir gösteriyi görüyorsunuz. G54.1+0.3 olarak kodlanmış bu cisim, oldukça şiddetli bir şekilde ölen yıldızın artıklarından oluşan bir süpernova kalıntısıdır. Dünya’dan yaklaşık 20 bin ışık …
Aralarında Sabancı Üniversitesi bilim insanlarından Ünal Ertan ve Şirin Çalışkan’ın yer aldığı bir araştırma ekibi, Hubble teleskopu verilerinden bir nötron yıldızına ilişkin daha önce görülmemiş, olağandışı kırmızı-ötesi ışık yayılmasını gözledi. Bu, ya nötron yıldızını çevreleyen toz ve gaz diski olduğuna ya da nötron yıldızından çıkan ve yıldızlararası gaza çarpan yüksek enerjili rüzgârın varlığı ile açıklanabiliyor. …
Nötron yıldızları (pulsar ya da atarca) yaşamlarının sonuna ulaşmış yıldız artıklarıdır. 10-30 Güneş kütleli bir yıldızın ölümünün sonucudur. Yaklaşık 20 kilometre çapında olmalarına karşılık Güneş’ten daha büyük kütlelidirler. Bu da bu cisimlerin çok yoğun oldukları anlamına gelir. Katalonya Politeknik Üniversitesi (UPC) ve Kanarya Adaları Astrofizik Enstitüsü (IAC) araştırmacıları bugüne kadar keşfedilmiş en ağır nötron yıldızlarından …
Bir gökbilimci ekibi 6500 ışık yılı uzaklıktaki bir yıldızın, aralarındaki uzaklık 20 km olan iki yoğun ışınım bölgesini gözleyerek astronomi tarihinin en yüksek çözünürlüklü gözlemlerinden birini gerçekleştirdi. Gözlemin gücü Dünya’daki bir teleskopla Pluto yüzeyindeki bir pireyi görmek ile eşdeğer. Bu olağanüstü gözlem geometrinin üst limitleri ve birbiri çevresinde dolanan çift yıldızın özelliklerinden yararlanılarak gerçekleşti. Biri …
Atarcalar (pulsar) büyük yıldızların evriminin son aşamasındaki olası sonuçlardan biridir. Büyük kütleli yıldızlar yaşamlarını süpernova patlamasıyla sona erdirir ve ölü katmanlarını uzaya doğru savururlar. Geride oldukça sıkı ve yoğun bir cisim bırakır. Bu cisim bir beyaz cüce, nötron yıldızı ya da karadelik olabilir. Bir nötron yıldızı çok kuvvetli manyetik alana sahip olabilir ve kendi çevresinde …
Bilinen karadelikler iki sınıfa ayrılır: birkaç Güneş kütlesindeki yıldız kütleli küçük karadelikler, milyonlarca Güneş kütleli süper kütleli karadelikler. Gökbilimciler 100 ile 10.000 Güneş kütleli karadelikler olduğunu düşünmelerine karşılık şimdiye kadar bu orta kütleli karadeliklerin varlığına rastlanmamıştı. Ancak başını Türk gökbilimci Bülent Kızıltan’ın çektiği bir ekip 2200 Güneş kütleli bir karadelik keşfetti. Karadelik 47 Tucana kümesinde …
Hubble Uzay Teleskopu üzerinde en çok çalışılan süpernova kalıntısı Yengeç Bulutsusu’nun kalıntılarını ortaya çıkardı. Bulutsunun kalbinde gizlice yaşamını sürdüren ölü yıldızın çekirdeği bulutsuya hayat veriyor. Büyük bir yıldızın süpernova patlaması sonucu oluşan Yengeç Bulutsusu (Crab Nebula), 6500 ışık yılı uzakta olup Boğa takımyıldızındadır. Bu patlama ile yıldızın dış katmanları uzaya büyük hızla atılmış ve genişleyen …
Samanyolu merkezini gözleyen NASA’nın Nükleer Tayfölçerli Teleskop Dizisi (NuSTAR) ölü yıldızlardan yayılan yüksek X-ışınlarına benzer bir ışıltı keşfetti. Gökada merkezi ve Sagittarius A* adlı süper kütleli karadeliğin çevresi genç- yaşlı yıldızlarla, ölü yıldızlarla ve küçük karadeliklerle dolu olduğundan henüz bu parlamanın nedeni şimdilik belli değil. New York’taki Columbia Üniversitesi’nden Kerstin Perez: “NuSTAR görüntülerinden yeni bir …
Gökbilimciler Güneş’in yaydığı enerjinin 10 milyon katı enerjiyi yayan ölü bir yıldız keşfetti. Bu şimdiye kadar keşfedilmiş en parlak atarcadır. Atarcalar süpernova patlamasından sonra yıldızdan geriye kalan artıktır. Keşif Nükleer Tayfölçerli Teleskop Dizisi (NuSTAR) ile gerçekleşti. Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nden Fiona Harrison: “Bu yıldız kalıntısını Mighty Mouse’a (süper güçlü fare karakteri) benzetebiliriz. Bu atarca küçük kütlesine …
Gökbilimciler şimdiye kadar görülmüş en soğuk ve soluk beyaz cüceyi keşfetti. Dünya büyüklüğündeki çok soğuk yeni cisim, elmas gibi karbon kristallerinden oluşmuştur. Winconsin-Milwaukee Üniversitesi’nden David Kaplan: “Bu gerçekten dikkate değer bir cisim. Bunlardan daha çok olmalı, ancak soluk olmaları nedeniyle bulunmaları çok zor olmaktadır” diyor. Kaplan ve ekibinin keşfi, Uluslararası Radyo Astronomi Gözlemevi’nin Green Bank …
