Genç Bir Yıldızın Manyetik Alanı ve Yaşam İlişkisi

Yeryüzünde yaşam yaklaşık dört milyar önce ortaya çıktı. Gezegenimizin kayalık yüzeyi, sıvı su barındırması ve bunları örten atmosferi hayatın yeşermesine olanak sağladı. Buradaki önemli etkenlerden biri de gezegenin manyetik alanıydı ve yaşam bu etkenlerin birlikteliğiyle gelişti. Güneş benzeri genç bir yıldız olan Kappa Ceti’nin manyetik alanının yaşam için elverişli gezegen oluşumunda önemli rol oynadığını göstermektedir.

gez_man_alan
Güneş benzeri genç bir yıldız olan Kappa Ceti’nin manyetik alanının yaşam için elverişli gezegen oluşumunda önemli rol oynadığını göstermektedir (M. Weiss/CfA).

Harvard-Smitsonian Astrofizik Merkezi’nden (CfA) ve Brezilya Rio G. Do Norte Üniversitesi’nden Jose-Dias Do Nascimento: “Bir gezegenin yaşanabilir olması için sıvı suyu tutacak atmosfere ve sıcaklığa, bir de şiddetli güneş rüzgârından korunması gerekir” diyor.

Balina (Cetus) takımyıldızındaki 30 ışık yılı uzaklıktaki Kappa Ceti, Güneş’e çok benzeyen genç bir yıldızdır. Yıldızın 400-600 milyon yıl yaşında olduğu hesaplanmıştır. Bu yaş yeryüzünde yaşamın ortaya çıkmaya başladığı zamana denk gelmektedir. Yani Kappa Ceti, Güneş Sistemi’ndeki yaşamın ortaya çıkmasıyla ilgili ipuçlarını barındırmaktadır.

Bilgisayar modellemesiyle üretilen genç Dünya’nın manyetik alanı (CfA / Do Nascimento et. al. and TCD / A. Vidotto).

Yaşına uygun yıldızlarda olduğu gibi Kappa Ceti de manyetik açıdan oldukça dinamiktir. Yüzeyinde oldukça büyük ve çok sayıda güneş lekeleri gibi aktif noktalar bulunmaktadır. Yıldız aynı zamanda uzaya bol miktarda plazma ya da iyonlaşmış gaz atmaktadır. Araştırma ekibi, oluşan yıldız rüzgârının Güneş’ten yayılanın 50 katı olduğunu göstermektedir.

Yaşam alanında yer alan bir gezegenin manyetik alanı şiddetli yıldız rüzgârına şemsiye olabilir. Eğer manyetik alan yoksa gezegen atmosferini kaybeder. Mars’ın atmosferinin bu nedenle kaybolduğu düşünülmektedir.

Çalışma ekibi Kappa Ceti’den yayılan rüzgârın genç Dünya’ya olan etkisini modelledi. Bunun için genç Dünya’nın manyetik alanının şimdikinden zayıf ve güçlü olduğu durumlar karşılaştırıldı. Sonuçta atmosferinin yok olmaması ve yaşamın ortaya çıkması için manyetik alanın şimdikinin 1,5 katı ile üçte biri oranında olması gerektiği hesaplandı.

“Erken Dünya’nın manyetik alanı şimdiki gibi değilse bile en azından koruyucu olacak kadar yeterliydi” diyor Do Nascimento.

Kappa Ceti’de gözlenen fışkırmalar Güneş’tekinin 10 ile 100 milyon katına kadar enerji yaymaktadır. Yıldızın yaydığı enerjinin incelenmesi ile Güneş’in gençlik döneminde ne sıklıkta yüksek enerji yaydığı ortaya çıkarılabilir.

CfA

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

%d