ESO’nun Şili Paranal Gözlemevi’ndeki Çok Büyük Teleskopuna takılı olan güçlü HAWK-I kamerası ile NGC 1365 gökadasının kızılötesi görüntüsü elde edildi. NGC 1365, 60 milyon ışık yılı uzaklıktaki Ocak (Fornax) gökada kümesinin bir üyesidir.
Çubuklu sarmal gökadalar arasında en iyilerden biri olarak bilinen NGC 1365, düz bir çubuğun kenarlarından uzanan iki sarmal kolla güzel bir görüntü oluşturur. Merkezi çevreleyen ikinci bir sarmal yapı gökadaya ince toz şeritleriyle bağlanır.
Bu gökada sarmal gökadaların nasıl oluştuğunu ve geliştiğinin araştırılmasında önemli bir yere sahiptir. Görünür ışık altında merkezi çevreleyen tozlu yapı görünmemesine karşılık kızılötesi görüntü sarmal kollar arasında yer alan toz şeritlerini ortaya çıkarır. Bu veri gökbilimcilere gökadadaki maddenin akışını ve yeni yıldız oluşumlarını tetikleyen gaz depolarını ortaya çıkarır.
Büyük çubuk gökadanın kütle çekim alanını etkiler ve burada sıkışan gaz yeni yıldız oluşumları için tetiklenir. Ana sarmal kolları izleyen birçok büyük genç yıldız kümesi, on milyon yaşından az olan binlerce yıldızdan oluşur. Tüm gökada içinde yılda 3 güneş kütlesinde yeni yıldızlar oluşur.
Çubuğun merkezinde geçmişleri uzun yaşlı yıldızlar ve sarmal kola yakın yerlerde toz bulutlarının içinde yeni yıldızlar oluşur. Çubuğun merkezinde ayrıca gaz ve toz içinde gizlenmiş süper-dev bir karadeliğin olduğuna ilişkin kanıtlar da elde edildi. Oldukça parlak olan bölge onbinlerce yıldız arasına gizlenmiştir.
NGC 1365, iki sarmal kollar da dahil olmak üzere yaklaşık 200 000 ışık yılı uzunluğa sahiptir. Gökadanın çekirdeği çevresindeki dönüşü 350 milyon yıl sürer. Son tahminlere göre gökadaların üçte ikisi bu tip gökadalardır. Samanyolu’nun da çubuklu sarmal gökada olduğuna ilişkin görüşlerin belirginleştiği son zamanlarda NGC 1365 gibi gökadaların incelenmesi önem kazanmıştır.
Kaynak: ESO
