Güneş sisteminin kralı Jüpiter’dir. Yunan mitolojisinde geçen en güçlü tanrının adını alan Jüpiter’in kütle çekimi diğer gezegenlerde hissedilir. Jüpiter, Satürn’ün kütlesinden iki, Yer kütlesinden 300 kat fazla kütleye sahiptir.
Acaba başka sistemlerde de Jüpiter gibi kütle çekim tanrıları var mı?
Hawaii Üniversitesi Astronomi Enstitüsündeki gökbilimcilerin başını çektiği bir uluslararası ekip bir yıldız sisteminde üç Jüpiter kütleli gezegen keşfetti.
Keşif, Hawaii’deki Maunakea’daki WM Keck gözlemevinde yapılan altı yıllık gözlemlere dayanıyor. 10 metrelik Keck I teleskopu ile Kepler-88 d adlı gezegenin her dört yılda bir yıldızının yörüngesinde eliptik şekilde dolandığı belirlendi. Keşfedilen gezegen Kepler-88 sisteminin en büyük gezegenidir.
Daha önceki yıllarda keşfedilmiş olan Kepler-88 b ve c ise yıldıza çok yakın yörüngede dolanmaktadır. (Gezegenlere keşif sırasına göre harf verilerek adlandırma yapılır.)
Sistemdeki b ve c gezegenlerinin ortalama rezonansı tuhaf ve dikkat çekici bir dinamiktedir. Neptün’den küçük olan b gezegeninin yörünge dönemi 11 gün iken, Jüpiter büyüklüğündeki c gezegeni bunun iki katı, 22 günlük yörünge dönemindedir. Yörüngelerin bu tam katlı olması bir çocuğu salıncakta iten ebeveynin enerjiyi sürekli sabit tutmasına benzetilebilir. C gezegeni b’den yirmi kat büyük olduğundan uyguladığı kuvvet b gezegeninin yörüngesinde değişime neden olur.
Gökbilimciler geçiş zamanlarına bakarak hem yeryüzündeki teleskoplarla ve hem de Hubble teleskopuyla yıldız ve gezegenleri gözledi. Burada her iki gezegeni de etkileyen başka bir şey olduğu görüldü.
Araştırma ekibinden ve makalenin başyazarı Lauren Weiss: “Jüpiter kütlesinin üç katı büyüklükte olan d gezegeni sistem üzerinde c’den daha etkili olmaktadır. Dolayısıyla aslında sistemin kralı c değil d gezegenidir” diyor.
Jüpiter nasıl Güneş sistemindeki gezegenlerin oluşumunda etkili olmuşsa diğer sistemlerde de benzer durumlar olabilir. Bu tür gezegenler karasal gezegenlerin ortaya çıkmasına destek vermiş ve hatta sulu kuyrukluyıldızları bu gezegenlere yöneltmiş olabilir. Şimdi başka sistemlerde de böylesi devler aranıyor.
