Birbiri çevresinde dolanan çift, çevrelerini saran ‘sise’ aldırış etmeden danslarını sürdürüyor.
Eh, biraz dikkat çekmek için bu şekilde girdim yeni keşfe. Olağandışı olaylar biraz abartıyla verilmeli değil mi?
Bir gaz ve toz diski içinde birbirine dik yörüngelerde dolanan çift yıldız keşfedildi. Böyle bir sistem olabileceğine ilişkin sadece ileri sürülmüş görüşler bulunuyordu. Şimdi bu fikir onaylanmış oldu.
Warwick Üniversitesinden bir gökbilimci ekibi birbirine dik yörüngelerde dolanan ve gaz diski içinde yer alan çift yıldız keşfetti. Ekip diskin yüksek çözünürlüklü görüntüsünü elde etmek için Atacama Milimetre/milimetre altı Dizisini (Atacama Large Millimeter/sub-millimeter Array, ALMA) kullandı. Gözlemler bu tür sistemlerin evrende beklenenden daha çok sayıda olabileceğini düşündürüyor.
Warwick Üniversitesinden Dr. Grant M. Kennedy: “Gaz ve toz bakımından zengin olan disklere genelde genç yıldızların çevresinde rastlıyoruz ve bunların en az üçte birinin gezegen oluşturduğunu düşünüyoruz. Bu gezegenlerin bir kısmının yörünge düzlemi yıldızların dönüş ekseniyle aynı hizada değil. Buradaki dinamikteki gariplik kutupsal hizalamanın bir süre sonra düzeleceği anlamına gelse de şimdiye kadar bu tür gezegenlerin içinde olduğu yanlış hizalanmış diskleri görmemiştik” diyor.
Araştırmacılar ALMA’yı sistemdeki gaz ve toz halkasının yönünü tespit etmek için kullandı. İki yıldızın tuhaf yörüngesi önceden biliniyordu. Bu bilgi kullanılarak toz halkasının kutupsal yörüngeyle tutarlı olduğu belirlendi. Bu olay aslında bir atlıkarıncaya benzetilebilir. Atlıkarıncının dönen platformu gaz diskini ve birbirine bakan ve düzleme dik şekilde yer alan atlarda yıldızları temsil edebilir.
“Belki de keşifteki en önemli ayrıntı diskin, tek yıldızları saran diskin yavaşça genişlemesi gibi, gittikçe büyümesinin anlaşılmasıdır. Bu olay diskte gezegen oluşum sürecinin başlayabileceğini gösterir. Elbette bu disk belki de gezegen oluşum sürecinden geriye kalan kısım olabilir. Bu yanlış hizalamanın belki de bilinmeyen gezegenle ilgisi olabilir” diyor Kennedy.
Toz halkasının iç kısmında bir gezegen ya da gezegenimsi yapı olsaydı, halka yüzeyden neredeyse ufka dik şekilde yükselen geniş bir bant olarak görülürdü. Kutupsal şekillenme yıldızların disk düzlemine girip çıktıkça zaman zaman cisimleri etkileyeceği anlamına gelir. Bu durumda sistemde yer alan gezegenlerdeki mevsimler farklı olacaktır. Gezegen iki yıldızın değişen konumları nedeniyle değişken mevsimlerle karşılaşacaktır. Güneş çevresinde Dünya’nın eksen eğikliği yeryüzünde mevsimlerin yıl boyunca değişmesine neden olur.
Çalışma ekibinden Monash Üniversitesi Astrofizik Merkezi ve Fizik ve Astronomi Okulundan Dr. Daniel Price: ”Tek Güneş’i olan diğer sistemlerinde bizdeki gibi olacağını düşünüyorduk. Fakat yeni görüntülerde iki yıldız çevresinde dolanan bir disk görüyoruz. Bu diskin iki yıldızın da yörüngesine dik açılarla yuvarlandığını bulmak şaşırtıcı oldu” diyor.
“Üstelik diskte iki yıldız daha olduğu fark edildi. Bu durumda sistemde yer alacak bir gezegenin gökyüzünde dört güneş olacaktı!”
“ALMA harika bir teleskop. Onun yardımıyla diğer güneş sistemlerindeki gezegenlerin nasıl doğduklarını çok rahat anlayabiliyoruz.”
Meraklısına makale adresi: Nature Astronomy
Görsellerin telif hakkı: University of Warwick/Mark Garlick.
tek disk çift yıldız üstelik dikine dolaşım.gezegen varsa 4 lü gün doğumu.gerçakten çok ilginç.çok önemli bir bilgi.teşekkürler astronomi diyarı.selamlar.