Opportunity’nin gerçekleştirdiği yeni bir inceleme Mars’la ilgili bilgimizin biraz daha artmasına neden oldu. Basketbol topu büyüklüğündeki bir kayaya yönelen Opportunity, kayayla ilgili incelemesini bitirdi.
Marquette adası, Mars’taki bilinen kayalardan veya göktaşlarından farklı bir yapıda.
Yine görsel ve yazılı basınımızın bir kısmında Mars’la ilgili asparagas haber ve görüntüler verilmeye başlandı. Görüntülerden Mars’ta bir zamanlar ağaç olduğu çıkarılmış. Örneğin yandaki görüntü. Sanki ağaç dalları ve otlar varmış izlenimi veriyor değil mi? İşin doğrusu ne peki? Aslında bu görüntüler neyi gösteriyor, onu vermeye ve görmeye çalışalım. Görüntüler Mars yörüngesine oturup gezegenin çevresinde dolanarak gözlemler yapan MRO (Mars Yörünge Aracı-Mars Reconnaissance Orbiter) ile alınmıştır.
Uydu görüntülerine dayanarak Mars’ın 3 milyar yıl önce bugünkünden daha ılık ve sulu bir yüzeyi olduğunu söyleyebiliriz. Yüzeydeki göller eriyen buzullardan oluşmuştu. Önceki araştırmalarda gezegenin 3.8 ile 4 milyar yıl önceye kadar sulu olduğu ortaya çıkarılmıştı. Yeni bir çalışma ile daha fazla detay elde edildi. Mars Yörünge Keşif Aracı ile gezegenin yüzeyine ilişkin daha detaylı görüntüler elde edildi. Bu görüntülerle suyun daha geç dönemlerde gezegende bulunduğu bilgisi elde edildi.
Mars yüzeyindeki su göllerini oluşturan buzulları ne eritmiş olabilir?
Mars’ta bir robot tarihteki Truva Savaşı’nda Yunanlıların bir şehri kuşattığı gibi kumlar tarafından kuşatıldı. Mars’ta görev yapan ikiz robotlardan Spirit 6 ay önce yumuşak ve pudra gibi ince kuma saplanmıştı. Robotun zaten bir tekerleği arızalıydı ve kurtarma çabaları sırasında da diğer tekeri arıza yapmıştı. Çabalar şimdiye kadar sonuç vermedi. Aksine ilk kurtarma operasyonlarında araç kuma daha fazla saplanınca iş içinden çıkılmaz hale gelmişti. Spirit’i kurtarma çabaları sürerken bir yandan da Mars yüzeyine ilişkin deneyler ve testler devam ettiriliyor.
Mars üzerinde yapılan yeni bir çalışmaya göre Mars yüzeyinde bir zamanlar bir okyanus bulunuyordu. Çalışma ABD’deki Kuzey İllinois Üniversitesi’nce geliştirilen bir bilgisayar programı ile gerçekleştirildi. Çalışmaya göre bilinen vadilerin uzunluğu geçmişte şimdikinden en az 2-3 kat daha uzun olmalı. Okyanus Mars’ın kuzey yarımküresinin büyük bir kısmını kaplıyor. Geçmişte bu bölge bol yağış almaktaydı. Mars’taki nehir yapıları dünyadakilerle benzerlik gösteriyor. Bu da Mars’ın bir zamanlar gerçekten sıcak olduğunu gösteriyor. Yüzeyde suyu tutabilecek kadar sıcak.
Önümüzdeki pazartesi günü Mars Keşif Aracı Spirit için bir kurtulma şansı doğabilecek. 23 Nisan’dan bu yana kuma saplı halde duran aracın tekerlekleri altında sert bir yüzey olmadığından aracın kurtulması için çareler düşünülüyordu. Araç ilk kez kuma saplandığında kurtarmak için hamleler yaptırılmış ancak her hamle sonunda Spirit kuma daha fazla saplanmıştı. En son araç biraz geri hareket ettirilmişti. Aracın ön tekerlerinden biri uzun zamandır arızalı olduğundan kurtulması kolay olmayacak.
NASA’nın Mars Yörünge Keşif Aracı, gezegenin güneyindeki Hale Krateri’nin güneydoğusunda yer alan kanalları gösteren yaklaşık 3 km’lik bir alanı kapsayan görüntüyü dünyaya yolladı. Görüntü araçtaki Yüksel çözünürlüklü resim işleme yeteneğine sahip HiRISE kamerası ile alındı.Kanalların kraterlerle direkt bağlantılı olduğu durumların ender bulunduğu biliniyor. Bilim insanları kuyruklu yıldız veya yağış gibi etkenlerle bu tip kanalların oluşacağını öngörmektedirler.
Geçtiğimiz yıl Anka Kuşu (Phoenix) ile NASA Mars’ın yüzeyinin altında buz olduğunu ortaya çıkarmıştı. Şimdi de Mars’a çarpan meteorlar ile yüzey altındaki buzun ortaya çıktığını gösteren bir haberimiz var. NASA, Mars yörünge dolanan Keşif Aracının (Mars Reconnaissance Orbiter) gezegenin orta enlemlerinde bir kraterdeki donmuş suyun iki ayrı tarihte aldığı görüntülerini yayınladı. Krater bir göktaşının gezegene çarpmasıyla oluşmuş ve yüzeyin altındaki buzu ortaya çıkarmıştır.
Mars geçmişte siyah mıydı acaba? Mars’ın kırmızı tozunun yüzeydeki kayaların ufalanması ve bir zamanlar yüzeyde varolan suyun bunları paslandırmasıyla oluştuğuna inanılır. Yeni yapılan bir çalışmaya göre kayaların ufalanması için suya gerek yok.
Aarhus Mars Benzetim (Animasyon) Laboratuvarı’ndan Jonathan Merrison bulgularını Avrupa Gezegen Bilim Kongresi’ne sunarak, Mars’ın kırmızı tozunu oluşturan kayaların ufalanması için suyun gerekli olmadığını bildirdi.
