DAY 2009’un Son Şöleni:Ay Tutulması

DAY 2009’un Son Şöleni:Ay Tutulması

ByÜmit Fuat Özyar Görsel

2009’un bu son günlerini yaşadığımız için çoğu gökbilimci ve gökbilim sever üzüntü içindeler. Çünkü gerek ülkemizde gerekse dünyada Gökbilim’i anlatan, tanıtan çok sayıda yazı yazıldı, resim sergileri açıldı, gözlem şenlikleri yapıldı, konferanslar düzenlendi ve…. Daha neler neler. İşte bu yoğunluğu bir daha yaşayamayacağını düşünenler çoğunlukta. Ancak iyi bir haberim var. 2010 yılı Astronomi Yılı olmamasına karşılık Dünya Astronomi Derneği önümüzdeki yılda da en az 2009’da olduğu gibi etkinliklerin devam etmesini kararlaştırdı.

Novadan Gezegen Etkilenecek mi?

Novadan Gezegen Etkilenecek mi?

ByÜmit Fuat Özyar Ötegezegen

Bir grup Çinli gökbilimci QS Virginis Sistemi’nde geçtiğimiz kasım ayında keşfedilen gezegene ilişkin verileri güncellediler. Sistemde bulunan kırmızı ve beyaz cücenin şimdilik sessiz oldukları, ancak bunun yaklaşan fırtına öncesi sessizlik olduğu bildirildi.
OS Virginis, 157 ışık yılı uzaklıktaki Başak (Virgo) takımyıldızı içinde yer alıyor. Sistemde biri soğuk bir kırmızı cüce ve diğerine göre daha sıcak ve yoğun olan beyaz cüce olmak üzere iki yıldızdan oluşuyor. Yıldızlar arasındaki uzaklık Dünya-Ay uzaklığının iki katı kadar: 840 000 km.

Cassini’den Uydu Geçişleri

Cassini’den Uydu Geçişleri

ByÜmit Fuat Özyar Güneş Sistemi, Saturn

Uzun zamandır Satürn Sistemine yönelik yeni gelen görüntülere yer vermemiştim. Gerçi Encaladus ve Titan’a ilişkin haberlerde bu uyduların görüntüleri yer almıştı. Ama sırf görüntü içerikli bir yazı yazmayalı uzun zaman olmuş. 2009’un bu son günlerini Satürn ile süsleyeyim istedim. Satürn’ün çevresinde dolanıp hem Satürn hem de uydularını gözetlemeye devam eden Cassini uydusundan çok hoş görüntüler geldi. Bu görüntülerden özellikle Satürn’ün önünden geçiş yapan uyduların görüntülerini seçtim. Siz de göreceksiniz ki gerçekten etkileyici fotoğraflar.

Yaşam Bölgesindeki Gezegenimsi Disk Keşfi

Yaşam Bölgesindeki Gezegenimsi Disk Keşfi

ByÜmit Fuat Özyar Ötegezegen

Hawai’deki Keck Gözlemevi’ndeki gökbilimciler ilk kez bir yıldızın çevresinde genç gezegenimsi disk yapıları keşfetti. Söz konusu yapılar yıldıza Venüs uzaklığında olunca, keşif daha fazla ilgi alanı oldu. Çünkü bu yapılar yıldızın yaşamsal alanı içinde kalıyor.

Keşif 10 metrelik teleskoplara takılan kızılötesi filtrelerle gerçekleştirildi.

2008 yılının Ağustos ayında Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü ve Ulusal Optik Gökbilim Gözlemevi’nden bir grup gökbilimci MWC 419 (YSO) olarak bilinen genç yıldızı gözlediler. B-tipi mavi yıldız Kraliçe takımyıldızında olup 2100 ışık yılı uzağımızda bulunuyor.

Cassini: Titan’da Sıvı Madde Var

Cassini: Titan’da Sıvı Madde Var

ByÜmit Fuat Özyar Güneş Sistemi, Saturn

Titan Dünya’ya benzeyen birçok özelliğiyle gökbilimcilerin ilgi odağı haline gelmiştir. Güneş ışığının Titan’ı sıyırdığı görüntüyü çeken Cassini uydusu, ışıktaki parıltıyı analiz inceleyerek Titan’da sıvı madde olduğunu bildirdi. Görüntü 8 Temmuz 2009 tarihinde alındı. Cassini bu sırada Titan’a 200 bin km kadar uzaklıktaydı.

Satürn’ün en büyük uydusu olan Titan’ın kuzey yarım küresinde güney yarım küreye daha fazla göl oluşumları olduğuyla ilgili haberi daha önce yayınlamıştık. Uydunun kuzeyinde şu an kış yaşanıyor.

Amatör Teleskopla İlk Ötegezegen Avı

Amatör Teleskopla İlk Ötegezegen Avı

ByÜmit Fuat Özyar Ötegezegen

Yine bir gezegen keşfi, ama belki de yılın keşfi. Çünkü bulunan gezegen hem küçük bir teleskopla bulundu, hem de bulunan dünya benzeri bir gezegen.

Gökbilimciler bu keşfi amatör gökbilimcilerin de sıklıkla kullandığı 16 inçlik sekiz teleskopla gerçekleştirdi. Bu teleskoplara takılan CCD’lerle müthiş buluş gerçekleştirildi.

Amatör gökbilimcilerin kullandığı bu tip teleskoplara bir CCD takılarak dünya benzeri gezegen avı yapılabileceğini belirten David Charbonneau (CfA, MEarth projesi başkanı), yaptıkları bu proje gibi dünya genelinde de değişik projelerin hayata geçirilebileceğini belirtiyor.

Bir Güneş’in Sonunu İzlerken

Bir Güneş’in Sonunu İzlerken

ByÜmit Fuat Özyar Yıldız

Dünya’dan 550 ışık yılı uzaklıktaki güneş benzeri bir yıldız ölümünden önceki son yıllarını yaşıyor. Chi Cygni adlı kızıl dev yıldızın boyutları Mars’ı içine alacak şekilde büyüdü. Yıldız zonklamalar yaptığından alınan görüntülerde bu hareketlilik göze çarptı.

Paris Gözlemevi’nden Sylvestre Lacour Güneş’in 5 milyar yıl sonunda yaşayacağını gördüğümüzü vurguluyor. Chi Cygni her 408 günde bir zonklamaya uğruyor. Yıldızın büyüklüğü 480 milyon km ile 780 milyon km arasında değişiyor. Yıldız en büyük boyutuna ulaştığında ise bizim Asteorid kuşağını yutacak bölgeye kadar büyüyor.

Yakın Dünyalar’ın Keşfine Doğru

Yakın Dünyalar’ın Keşfine Doğru

ByÜmit Fuat Özyar Ötegezegen

Ötegezegen avcısı olan gökbilimcilerden bir ekip Güneş’e yakın ve Güneş benzeri iki yıldızın çevresinde dolanan en fazla 5 ile 7.5 Dünya kütleli altı gezegen keşfettiler. Gezegenler Dünya kütlesine yakın ve bize yakın yıldızların çevresinde dolandığı için önem kazanıyor. Araştırmalar Kaliforniya Santa Cruz Üniversitesi (UCSC) ve Washington Carnegie Bilim Kurumu’ndaki araştırmacılar tarafından gerçekleştirildi.

UCSC’den Steven Vogt’a göre yaşanabilir dünyaların keşfi çok yakında birkaç yıl içinde gerçekleşebilecek.

Bu Karadelik Bize Sanılandan Daha Yakınmış

Bu Karadelik Bize Sanılandan Daha Yakınmış

ByÜmit Fuat Özyar Yıldız

İlk kez bir karadeliğin Dünya’ya olan uzaklığı net bir şekilde ölçüldü. Gökbilimciler 7800 ışık yılı uzaklıktaki bir karadeliği matematiksel modellere gereksinim duymadan yakınındaki bir yıldızdan yayılan radyo dalgalarını ölçerek hesaplamayı başardılar.

Gökcisimlerinin uzaklıkları trigonometrik paralaks denilen yöntemle ölçülür. Bu yöntemde gökbilimciler Dünya’nın Güneş çevresinde dolanmasının sonucunda bir yıldızın konumundaki değişikliğini (yıllık kayma değeri) ölçer.

Iapetus’un Farklı Görüntüsünün Nedeni

Iapetus’un Farklı Görüntüsünün Nedeni

ByÜmit Fuat Özyar Güneş Sistemi, Saturn

Iapetus Satürn’ün en garip görünüşlü uydusu olarak bilinir. Uydu bu ünvana bir yüzünün kar gibi beyaz, diğer yüzünün ise kömür kadar siyah görünmesiyle kavuşmuştur.
2004 yılından bu yana Satürn yörüngesinde dolanan Cassini-Huygens uzay aracından alınan görüntülerle uydunun neden böyle tuhaf göründüğü araştırıldı. Çoğu gökbilimcinin inanmak istemediği bir kuram bile ortaya atıldı: Iapetus erken evrende oluşmuş olabilirdi.